Sáng kiến kinh nghiệm Phát triển năng lực cho học sinh qua việc giao dự án về nhà

 1: từ đầu đến “bầu trời xanh thẳm”; phần 2: còn lại). Hãy chỉ ra nét giống và khác nhau giữa hai phần đó về số dòng, hình ảnh, cách tổ chức mỗi mỗi phần
Chủ thể trữ tình:
............... 
Phương thức biểu đạt: ....................
Chủ đề:
.............
Bố cục: Hai phần bài thơ:
- Giống nhau: ..........................
- Khác nhau: ........................


 Từ 2 phiếu học tập trên, học sinh chuẩn bị ở nhà, cơ bản học sinh đã hiểu được , khi lên lớp kết hợp với việc trao đổi, nhận xét, chữa của các bạn và cô giáo, các em sẽ hiểu được đây là bài thơ tự do, hình thức thơ không ràng buộc bởi một luật nào, nhưng vẫn phân dòng. Có cấu tứ độc đáo, hình ảnh mới lạ, sử dụng hình ảnh ngụ ý, tượng trưng, khơi gợi những tư tưởng triết lí sâu sắc. Học sinh nắm được chủ thể trữ tình: người con (em bé); Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm kết hợp tự sự, miêu tả; Chủ đề: tình mẫu tử. Với những hiểu biết cơ bản trên, học sinh dễ dàng khai thác văn bản một cách dễ dàng.
 c. Khi dạy đọc hiểu văn bản Ếch ngồi đáy giếng
 Từ buổi trước, tôi giao cho học sinh về đọc văn bản, tóm tắt văn bản, các nhóm có thể sáng tạo kể lại văn bản bằng nhiều cách. Tôi gợi ý: các con có thể hóa trang, đóng kịch văn bản. 
 Khi đến giờ học, một nhóm lên tái hiện lại câu chuyện trên bằng một đoạn kịch.
 KỊCH BẢN : ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG
- Người dẫn chuyện : Ngày xửa ngày xưa, ở một cái giếng nọ, có một chú ếch rất huyên hoang, chủ quan, luôn coi thường mọi người và tự cho mình là to nhất, khỏe nhất vì những con vật xunng quanh rất bé nhỏ.
- Ếch ( nghênh ngang đi ra): Ha! Ha! Ha! Ta là chúa tể của vùng giếng này. Ai cũng phải sợ khi nghe thấy tiêng kêu ồm ộp, ồm ộp của ta.
- Người dẫn chuyện : Các bạn thấy không, đó chính là chú ếch mà tôi vừa giới thiệu đấy.
- Ếch : Bay đâu ra đây tao biểu.
- Cua và nhái ( đi ra , đồng thanh): Dạ bẩm ngài cho gọi chúng con ạ !!!!
- Ếch: Vậy các ngươi nghĩ ta ta gọi ai ?
- Cua và Nhái : Dạ! Chúng con biết lỗi rồi ạ !
- Ếch : Thôi cho các ngươi lui ( Đi tham quan cái giếng một vòng)
- Người dẫn chuyện : Ếch đi dến đâu mọi người cũng phải quỳ xuồng lạy nó. Ếch ta lại càng nghênh ngang, kiêu ngạo hơn. Ếch đi một vòng rồi cũng về lại chỗ cũ, nó bỗng ngước mắt nhìn lên bầu trời qua miêng giếng.
- Ếch : Ta cứ nghĩ bầu trời thế nào, hóa ra chỉ bằng cái vung thôi. Thật đáng thất vọng .
- Người dẫn chuyện : Ngày này qua ngày khác, ếch ta cứ sống như vậy. Đến một ngày nọ, mây đen kéo đến ùn ùn. Bầu trời bỗng trở nên tối sầm lại . Giông gió nổi lên cuồn cuộn. Cây cối ngả nghiêng. Những giọt mưa bắt đầu rơi xuống đường, xuống mái nhà tí tách, tí tách. Mưa càng ngày càng lớn, ngập con đường làng. Mưa xối xả, ào ào đưa ếch ta ra ngoài.
- Cua và nhái : A! A! Mưa rồi! Mưa rồi!
- Người dẫn chuyện : Cơn mưa vừa rồi đã làm nước trong giếng dềnh lên. Từ đó ếch được ra ngoài. Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi. Đi đến đâu cũng cất tiếng kêu ồm ộp.
- Ếch: Ồm ộp! Ồm ộp
- Người dẫn chuyện : Ếch ta huênh hoang, ngước mắt lên nhìn trời, nhìn đất. Đúng lúc đó có một con trâu to khoẻ, bụng căng tròn đi ngang qua cùng với một bác nông dân chăm chỉ, thật thà.
- Bác nông dân : Trâu ơi mày đợi tao, tao đi cắt cỏ về cho mày ăn nhé.
- Trâu ( thấy đống cỏ xanh rờn ngay đó, lại gần ): A! Đống cỏ kia trông xanh mơn mơn thế kia ! Đúng là một bữa điểm tâm ngon tuyệt.
- Người dẫn chuyện : Trâu từ từ bước từng bước nặng nề chậm chạp đến chỗ đống cỏ. Ếch thấy trâu liền ra vẻ oai phong của một vị chúa tể. Trâu bước chân lên giẫm phải ếch. Con ếch bị bẹp dưới bàn chân của trâu.
 Thế giới vốn dĩ rộng lớn nên mối người cần phải khiêm tốn và không ngừng mở mang kiến thức hiểu biết. Nếu không chúng ta sẽ phải trả giá đắt như chú ếch kia.
 Sau khi học sinh đóng xong kịch bản, các em đã nắm được nội dung câu chuyện, tự rút ra bài học. Từ đó, việc tiêp thu bài sẽ hiệu quả hơn. Học sinh cũng thấy hứng thú hơn.
d. Khi dạy bài nói và nghe : 
Thảo luận nhóm về một vấn đề trong đời sống
 “Thế nào là lối sống giản dị” 
 Tôi giao cho học sinh chuẩn bị và hướng dẫn bài nói :
 *Phần chuẩn bị : 
 - Các em xem kiến thức phần định hướng nắm được cách thảo luận nhóm về một vấn đề.
- Hoàn thành bài viết “Thế nào là lối sống giản dị” và chuẩn bị nội dung nói theo đó.
- Chuẩn bị các phương tiện như tranh ảnh, vi deo... để trình bày vấn đề. 
 * Khi tìm ý và lập dàn ý: 
Chỉnh sửa nội dung bài viết thành bài nói
+ Thêm phần chào mở đầu
+ Trình bày nội dung theo dàn ý với các ý cơ bản
+ Cảm ơn và chào trước khi kết thúc
 * Khi nói và nghe: 
- Nhóm trưởng điều hành việc thảo luận, nêu vấn đề thảo luận: “Thế nào là lối sống giản dị?”.
- Người nói: Dựa vào dàn ý, thực hiện việc trình bày bằng lời ý kiến về vấn đề đã lựa chọn trước nhóm.
- Người nghe: Tập trung theo dõi, ghi chép nội dung chính và quan sát cách trình bảy của người nói, trao đổi, tranh luận với các ý kiến còn khác biệt.
- Nhóm trưởng tổng kết lại các điểm đã thống nhất và điểm còn khác biệt (nếu có). 
 Đến giờ học, Nhóm trưởng điều hành việc thảo luận
 Kính thưa: Cô (thầy).................. cùng các bạn với sự chuẩn bị của các nhóm thảo luận về một vấn đề : “Thế nào là lối sống giản dị” tôi xin mời đại diện nhóm 1 lên trình bày .
- Đại nhóm 1 trình bài 
 *Phần mở đầu:
	Kính thưa: Cô (thầy).................. cùng các bạn. Thay mặt cho nhóm học tập của mình chúng em xin chia sẻ quan điểm của nhóm chúng về vấn đề “Thế nào là lối sống giản dị”.
*Nội dung chính của bài nói:
 Thưa cô (thầy) và các bạn:
 Nguyễn Trãi, người anh hùng dân tộc sống ở thế kỉ 15 từng khẳng định
 “Ta dại tìm về nơi vắng vẻ
 Người khôn tìm đến chốn lao xao” 
 Sống trong cuộc đời, mỗi chúng ta đều chọn cho mình lối sống, cách sống khác nhau. Có người hướng tới cuộc sống cao sang có người lại tìm về với lối sống giản dị. Và giản dị là lối sống đẹp được nhiều người yêu mến, lựa chọn. Vậy thế nào là giản dị từng là băn khoăn của nhiều người.
 Như cô (thầy) và các bạn đã biết: Hiểu ngắn gọn giản dị là sống đơn giản, bỏ qua những sự cầu kì và không chạy đua theo xu hướng xã hội, sống phù hợp với hoàn cảnh của mình, không sống xa rời thực tại. Lối sống giản dị được biểu hiện qua muôn mặt đời sống trên các phương diện như lời ăn tiếng nói, lối sống, ăn mặc, hành động, bằng lòng với thực tại, không đòi hỏi cao từ phía người khác Giản dị trong cách ăn mặc đó là mặc đơn giản, không lòe loẹt cầu kì và đặc biệt là phù hợp với từng hoàn cảnh khác nhau. Đơn cử khi tham gia một đám hiếu không nên mặc váy mà nên mặc quần áo trơn, ít họa tiết nhất có thể, tối màu; còn khi tham gia đám hỉ có thể mặc váy sáng màu nhạt, không nên quá cầu kì kiểu cách, miễn sao tạo được sử thoải mái trong hoạt động và giao tiếp. Còn trong lời ăn tiếng nói, giản dị được biểu hiện ở chỗ nói với âm thanh vừa đủ nghe, lời lẽ ngắn gọn đơn giản, dễ hiểu tránh lời thô lỗ dung tục và nói đúng, trúng vấn đề giao tiếp. Giản dị trong hành động, sinh hoạt được biểu hiện ăn đủ chất, đủ lượng, không làm thừa và đổ bỏ lãng phí, sống hòa đồng với mọi người xung quanh, tự nhiên và gần gũi trong cách cư xử. Ví như Bác Hồ lãnh tụ vĩ đại của dân tộc nhưng trang phục của Người vô cùng bình dị: Bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, bộ ka ki bạc mầu, đôi dép cao su... Nơi ở làm việc của người chỉ là nhà sàn, bữa ăn đạm bạc với “Cá kho, dưa muối, cà ghém, cháo hoa...” Xưng Bác, gọi các anh bộ đội là các chú, gọi nhân dân là đồng bào.
 Chắc chắn thầy (cô) cũng như các bạn sẽ đồng ý với chúng em rằng:
 Sống giản dị không chỉ đem lại nhiều lợi ích cho bản thân mà còn đem lại lợi ích cho cộng đồng, xã hội. Khi sống giản dị tạo nên sự thanh thản, bình yên trong tâm hồn và sự nhàn nhã, thư thái trong nhịp sống. Sống giản dị còn giúp cho con người hoà đồng với tự nhiên, gắn bó sâu sắc với các cá nhân khác và là một trong những cách để mỗi người sống thật, sống có hứng thú, có ý nghĩa. Đơn cử như khi ăn nói giản dị, văn phong nhẹ nhàng, chân thật thường được mọi người xung quanh yêu quý. Cách nói chuyện nhanh gọn, đi đúng vấn đề sẽ chiếm được cảm tình từ đối phương. Giản dị trong cách ăn nói khiến cho mục đích giao tiếp thành công hơn. Nội dung ngôn từ ngắn gọn súc tích tiết kiệm được nhiều thời gian giao tiếp. Từ đó mang lại thành công cho người giản dị Tuy nhiên chúng ta không nên nhầm lẫn sống giản dị với sống xuề xoà, dễ dãi, cẩu thả, vì trong những trường hợp này, cái giản đơn bên ngoài là biểu hiện của sự thiếu ý thức ở bên trong. Ăn nói giản dị, dễ hiểu khác với ăn nói cộc lốc, thiếu lễ độ, thiếu tôn trọng người khác. 
 Tìm về những tấm gương người xưa, ta bắt gặp bao tấm gương đạo đức sáng ngời về đức tính giản dị: Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Khuyến rất giàu trách nhiệm, nặng tình đời song không tham đua chen chốn quan trường mà chọn thanh bần đế chan hoà với không gian suối rừng thôn dã, tìm sự tự do và thanh thản trong tâm hồn... Hay với Bác Hồ vị Chủ tịch nước của nhà nước Việt Nam kiểu mới trong cách xưng hô khi Người đọc tuyên ngôn độc lập “Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” cùng thái độ chân thành đã chiếm được trái tim của muôn triệu đồng bào để: “Một triệu con người cùng đáp, tiếng dậy vang như Sấm: - Co...o..ó..!”. Và từ giây phút đó Bác cùng với cả biển người đã hòa làm một” (Võ Nguyễn Giáp kể, Hữu Mai Ghi). Vì thế sự nghiệp, sức sống của Người đã vượt mọi giới hạn thông thường về không gian, thời gian, còn tiếng thơm muôn đời “Những năm tháng không thể nào quên”)
 Hay như tấm gương sống giản dị: chủ tích Tôn Đức Thắng. Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết: "Bác Tôn là con người vô cùng giản dị, vẫn là người công nhân, vẫn giữ cái búa, cái kìm... và tự chữa lấy xe đạp của Bác. Bác Tôn của chúng ta là một con người như thế, một người công nhân tiêu biểu cho tinh thần cách mạng, đạo đức cách mạng cao quý nhất của giai cấp công nhân, của dân tộc Việt Nam, của Đảng chúng ta, của dân tộc Việt Nam chúng ta". Những hành động từ chối đặc lợi, đặc quyền được thể hiện rõ nét ở con người Chủ Tịch Tôn Đức Thắng với ba lần từ chối nhận nhà do Trung ương phân.
Như vậy có thể thấy, giản dị là một trong những phẩm chất cao quý của con người, mỗi người cần tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất ấy trước hết là giúp ích cho bản thân, sau là giúp ích cho cộng đồng, xã hội. Để sống giản dị, cần một năng lực sống, năng lực tâm hồn và quyết tâm cao, cũng cần hoà mình vào cuộc sống đế sống và cảm nhận, cần loại bỏ lòng tham và bù đắp tình yêu cuộc sống. Đó là cách để tránh mọi cám dỗ, giảm áp lực tinh thần và nâng cao bản lĩnh văn hoá. Bản thân em cũng cố gắng học tập và tu dưỡng, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người.
	Giản dị là phẩm chất cao đẹp mỗi người cần rèn luyện trau dồi. Đó là cách để người gần người hơn, là cách để tâm hồn, cuộc sống của ta thêm ý nghĩa. Hãy rèn lối sống cao đẹp đó từ cách sống, cách nghĩ, lời nói việc làm ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
 *Kết thúc bài nói và chào kết thúc.
 Bài nói của em về lối sống giản dị đến đây xin kết thúc. Xin cảm ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe. Rất mong nhận được sự góp ý từ thầy cô và các bạn về bài nói của nhóm chúng em.
 Khi học xong bài nói và nghe : Thảo luận nhóm về một vấn đề trong đời sống “Thế nào là lối sống giản dị” các em đã tự tin , mạnh dạn hơn trước mọi người , biết bảo vệ ý kiến của mình trước sự phản bác của người nghe, biết tóm tắt được các ý chính do người khác trình bày ,biết trao đổi một cách xây dựng, tôn trọng các ý kiến khác biệt, biết thảo luận trong nhóm về một vấn đề gây tranh cãi; xác định được những điểm thống nhất và khác biệt giữa các thành viên trong nhóm để tìm cách giải quyết, có ý thức phối hợp cùng bạn bè trong việc thực hiện các nhiệm vụ học tập, phản hồi tích cực các vấn đề liên quan đến bài học. Qua bài các em có trách nhiệm hơn và biết ơn thế hệ cha anh đi trước đã hi sinh vì Tổ quốc.
4. Kết quả có so sánh đối chiếu
Kết quả thu được như sau:
Lớp 7E+7G (85 HS)
Trước khi áp dụng giải pháp
Lớp 7E,+7G ( 85 HS)
 Sau khi áp dụng giải pháp
HS không hứng thú
HS bình thường
HS hứng thú
HS rất hứng thú
HS không hứng thú
HS bình thường
HS hứng thú
HS rất hứng thú
60%
23%
17%
0%
9%
14,2%
54,8%
22%

 Với việc giao dự án cho học sinh về nhà nghiên cứu, chuẩn bị, các em đã thực sự chủ động trong việc tiếp cận kiến thức, phát triển được các năng lực chung cũng như năng lực đặc thù môn học. Học sinh thấy hứng thú hơn, yêu thích môn học hơn, nhờ vậy mà đem lại kết quả học tập môn Ngữ văn HKI năm học 2022-2023 của các em tương đối tốt. Cụ thể: 
Lớp
Sĩ số
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
7E
41
8
19,5
20
48,8
11
26,8
2
4,9
7G
44
5
11,5
19
43,1
19
43,1
1
2,3

 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận : 
 Có thể khẳng định rằng giáo dục phát triển năng lực cho học sinh thông qua các bài học Ngữ văn 7 thực sự quan trọng và cần thiết. Do đó giáo viên cần nắm được phương pháp đặc trưng, biết lựa chọn phương pháp, kĩ thuật dạy học phù hợp, kết hợp hình thức dạy học hợp lí nhằm phát huy tính chủ động, tính sáng tạo trong học tập và rèn luyện phát triển năng lực, phẩm chất học sinh theo từng mức độ nhận thức khác nhau. Sáng kiến có thể áp dụng tốt cho học sinh vùng sâu, vùng xa trong quá trình dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.
 Bằng cách mang nội dung cuộc sống thực tế và công nghệ thông tin vào trong chương trình thông qua dạy học dự án, học sinh được khuyến khích để trở thành một người làm việc độc lập, có tư duy phản biện và là những con người học tập suốt đời, gắn thực tế môn Ngữ văn với cuộc sống của bản thân phát triển năng lực cá nhân, hình thành ở bản thân đời sống tâm hồn phong phú tốt đẹp; cũng từ đó phát triển bản thân con người toàn diện. 
2. Khuyến nghị:
a. Với nhà trường:
 Để học sinh có được những sân chơi bổ ích, phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi, tạo môi trường cho những ý tưởng sáng tạo, tài năng của các em được bộc lộ, giáo dục và rèn luyện đạo đức cũng như phát triển năng lực, phẩm chất cho các em, nhà trường cần tổ chức đa dạng hóa các loại hình Câu lạc bộ như Câu lạc bộ bộ môn (Văn, Toán, Lịch sử, Địa lí, Sinh học), Câu lạc bộ rèn kĩ năng sống, Câu lạc bộ tình bạn, Câu lạc bộ thể thao
b. Với chính quyền địa phương: 
 Chính quyền địa phương cần tăng cường có đủ những cơ sở vật chất tối thiểu để giáo viên của nhà trường có thể vận dụng linh hoạt các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực: máy tính, máy chiếu, bảng phụ...Nếu đáp ứng được các điều kiện trên thì giáo dục phát triển năng, phẩm chất cho học sinh sẽ ngày càng hoàn thiện hơn.
 c. Với cha mẹ học sinh:
 Phải thường xuyên quan tâm lo lắng cho các con, đảm bảo có SGK và các đồ dùng học tập cần thiết. Kiểm tra việc chuẩn bị bài chu đáo, làm bài tập thường xuyêntrước khi đến lớp. Làm tốt công tác phối hợp với gia đình và nhà trường cùng các tổ chức, cùng chuyên môn thầy cô để cùng hình thành phát triển năng lực toàn diện cho các con, hình thành ở các con những phẩm chất tốt đẹp.
 Trên đây là giải pháp mà tôi đã áp dụng có hiệu quả trong dạy học bộ môn Ngữ văn 7 tại Trường THCS Tây Đằng. Tôi xin cam đoan những nội dung tôi trình bày là đúng sự thật , nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
 Tây Đằng, ngày 06 tháng 04 năm 2023
 Người viết 
 Vũ Việt Anh