SKKN Một số biện pháp để giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm xứ nghệ thông qua dạy học văn học dân gian (Ngữ Văn 10)

5% 
43 
 Số liệu được thể hiện qua biểu đồ sau: 
Số liệu cụ thể về sự hiểu biết dân ca ví, giặm xứ Nghệ giữa lớp thực nghiệm 
và lớp đối chứng như sau: 
Lớp Tổng số 
HS 
Hiểu biết về dân 
ca ví, giặm xứ 
Nghệ 
Không hiểu biết 
về dân ca ví, giặm 
xứ Nghệ 
SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % 
10A1 
(Thực nghiệm) 
41 
41/41 
100% 
0/41 
0% 
10A2 
(Thực nghiệm) 
42 
42/42 
100% 
0/42 
0% 
10C2 
(Lớp đối chứng) 
43 
17/43 
40% 
26/43 
60% 
10C4 
(Lớp đối chứng) 
42 
15/42 
 36% 
27/42 
64% 
 - Bảng khảo sát kết quả học tập qua bài kiểm tra thường xuyên của lớp dạy 
thực nghiệm và lớp đối chứng trong năm học 2021-2022: 
Năm 
học 
Lớp 
Lớp dạy thực nghiệm 
Lớp 
Lớp đối chứng 
Điểm 
9 – 
10 
Điểm 
7- 8 
Điểm 
5 - 6 
Điểm 
< 5 
Điểm 
9 - 
10 
Điểm 
7 – 8 
Điểm 
5 - 6 
Điểm 
< 5 
2021-
2022 
10A1 
25/41 
61% 
14/41 
34% 
2/41 
5% 
0/41 
0% 
10C2 
5/43 
12% 
17/43 
39% 
18/43 
42% 
3/43 
7% 
2021-
2022 
10A2 
18/42 
43% 
19/42 
45% 
5/42 
12% 
0/42 
0% 
10C4 
2/42 
5% 
14/42 
33% 
21/42 
50% 
5/42 
12% 
44 
 - Sau khi áp dụng đề tài vào thực nghiệm dạy học, tôi đã phát phiếu khảo sát 
ý kiến giáo viên (xem phiếu khảo sát 04 phần phụ lục), thu được kết quả như sau: 
Trường 
Năm 
học 
Kết quả 
Dễ thực 
hiện và 
có hiệu 
quả 
Khó thực 
hiện và 
hiệu quả 
không cao 
Tiếp tục 
thực hiện 
và nhân 
rộng 
Không 
tiếp tục sử 
dụng 
Sử dụng có 
cải tiến 
THPT 
Nam 
Yên 
Thành 
2021-
2022 
4/4 
100% 
0/4 
0% 
3/4 
75% 
0/4 
0% 
1/4 
25% 
THPT 
Yên 
Thành 3 
2021-
2022 
4/4 
100% 
0/4 
0% 
4/4 
100% 
0/4 
0% 
0/4 
0% 
THPT 
Phan 
Thúc 
Trực 
2021-
2022 
6/6 
100% 
0/6 
0% 
5/6 
83,3% 
0/6 
0% 
1/6 
16,7% 
3.2. Phân tích kết quả khảo sát 
 Sau khi tiến hành thực hiện một số biện pháp để giữ gìn, phát huy dân ca ví, 
giặm xứ Nghệ thông qua dạy học văn học dân gian (Ngữ Văn 10), đã đem lại hiệu 
quả rất khả quan. 
 a. Về phía học sinh 
 Qua số liệu khảo sát trên, với việc áp dụng một số biện pháp để giữ gìn, phát 
huy dân ca ví, giặm xứ Nghệ thông qua dạy học văn học dân gian ( Ngữ Văn 10 ), 
tôi nhận thấy học sinh hứng thú hơn với việc học văn học dân gian ( học sinh rất 
thích học tăng 32%, số học sinh không thích học giảm 39% ); số học sinh hiểu biết, 
yêu thích dân ca ví, giặm xứ Nghệ cũng tăng lên rất nhiều ( tăng 72% ), kết quả 
học tập cũng được nâng cao. Với cách thức dạy học mới, hiện đại, chú trọng sự trải 
nghiệm sáng tạo, dạy học gắn thực tiễn đã tạo môi trường cho học sinh được làm 
chủ trong việc hình thành kiến thức, phát triển các năng lực, năng khiếu của bản 
thân; đồng thời có thái độ học tập đúng đắn, ý thức trách nhiệm giữ gìn, phát huy 
và tự hào về văn học dân gian, về di sản dân tộc: dân ca ví, giặm xứ Nghệ. 
Nhờ sự lan tỏa từ hai lớp thực nghiệm, mức độ hứng thú học văn học dân 
gian, sự hiểu biết dân ca ví, giặm xứ Nghệ, kết quả học tập qua bài kiểm tra thường 
xuyên của học sinh khối 10 đã được nâng lên; tuy nhiên ở các lớp không áp dụng 
đề tài kết quả vẫn còn thấp. 
b. Về phía giáo viên 
- Mỗi giờ dạy, giáo viên không đơn thuần là người cung cấp kiến thức, mà chính 
45 
 giáo viên cũng là người được trải nghiệm, tiếp nhận kiến thức từ sự chuẩn bị bài ở nhà 
và khả năng ứng phó, phân tích trên lớp của học sinh. Bên cạnh đó, thông qua những 
hoạt động trải nghiệm được vận dụng trong giờ dạy, giáo viên đánh giá, hiểu thêm về 
tính cách, kĩ năng sống của học sinh; học sinh cũng tạo nên sự hứng thú, say mê cho 
giáo viên trong mỗi tiết dạy vì khả năng thể hiện sự sáng tạo của các em. 
- Các đồng nghiệp sau khi dự giờ thực nghiệm và áp dụng đề tài đều nhận thấy: 
+ Đề tài mới mẻ, thiết thực, gắn dạy học với thực tiễn, giữa lí thuyết và thực 
hành, phát huy vai trò của người học. Việc áp dụng các biện pháp của đề tài phù hợp 
với nội dung bài học, phù hợp với cơ sở vật chất của trường, với đối tượng học sinh. 
+ Việc áp dụng các biện pháp để giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm xứ Nghệ 
thông qua dạy học văn học dân gian ( Ngữ Văn 10 ) vừa đem lại hiệu quả học tập 
cao hơn, vừa lan toả ý thức trách nhiệm giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm cho giáo 
viên, học sinh toàn trường. 
+ Các giáo viên đều nhất trí cao trong việc tiếp tục áp dụng và nhân rộng 
phương pháp dạy học được đề cập đến trong đề tài. 
46 
PHẦN C. KẾT LUẬN 
I. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 
1. Tính mới của đề tài 
 Đề tài đã đưa ra được những biện pháp thiết thực, phù hợp, mới mẻ và sáng 
tạo thông qua dạy học văn học dân gian Ngữ Văn 10 để giữ gìn, phát huy dân ca 
ví, giặm xứ Nghệ. Giáo viên và học sinh đều hứng khởi với phương pháp mới, tạo 
cơ hội để học sinh hình thành, phát triển các năng lực và phẩm chất cần thiết. Các 
biện pháp đều hướng tới sự liên kết chặt chẽ giữa văn học dân gian và dân ca ví, 
giặm xứ Nghệ, mặt khác đảm bảo được sự phù hợp, hiệu quả trong việc dạy văn 
học dân gian, dạy văn học dân gian trong không gian văn hóa xứ Nghệ. Những bài 
dân ca, kịch bản ca kịch ví, giặm đều được sáng tác, lấy cảm hứng từ các bài ca 
dao, từ tác phẩm tự sự dân gian trong chương trình Ngữ Văn 10; học sinh không 
chỉ được cung cấp, hướng dẫn tìm hiểu văn học dân gian, dân ca ví, giặm mà còn 
tự biểu diễn, trở thành những nghệ nhân trẻ tuổi hát dân ca ví, giặm. Từ đó, học 
sinh hiểu biết sâu sắc về dân ca ví, giặm, tự viết lời, tự hát được các làn điệu dân ca 
ví, giặm xứ Nghệ và có ý thức giữ gìn, phát huy di sản của dân tộc. 
Với những biện pháp được đưa ra trong đề tài, dân ca ví, giặm đã được lồng 
ghép đưa vào dạy học chính thức trong nhà trường phổ thông; làm cơ sở, nguồn tài 
liệu phong phú để thực hiện chương trình dạy Văn học địa phương gắn với di sản. 
2. Tính khoa học 
Đề tài “Một số biện pháp để giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm xứ Nghệ 
thông qua dạy học văn học dân gian Ngữ Văn 10” đảm bảo tính chính xác, khoa 
học. Các phương pháp nghiên cứu phù hợp với đối tượng, cấu trúc logic, hợp lí, 
chặt chẽ, đúng qui định. Nội dung của đề tài được trình bày, lí giải vấn đề một cách 
mạch lạc. Các luận cứ khoa học có cơ sở vững chắc, khách quan, các số liệu được 
thống kê chính xác, trình bày có hệ thống. Phương pháp xử lí, khai thác tài liệu 
được tiến hành đúng qui chuẩn của một công trình khoa học. Đề tài được lập luận 
chặt chẽ, có tính thuyết phục cao. 
3. Tính hiệu quả 
Đề tài được trình bày rõ ràng, dễ áp dụng. Tôi đã thể nghiệm những phương 
pháp dạy học này và có kết quả cao, đem lại những tín hiệu tích cực cho cả giáo 
viên và học sinh. 
Về phía giáo viên: Tạo hứng thú, say mê với giảng dạy Ngữ Văn, có ý thức học 
hỏi, đổi mới phương pháp, nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực công nghệ, tin học; 
tăng thêm sự hiểu biết về dân ca ví, giặm xứ Nghệ, phát huy được năng khiếu âm nhạc 
Về phía học sinh: Phát huy được kĩ năng, năng khiếu của học sinh ở nhiều 
lĩnh vực: âm nhạc, mĩ thuật, văn học, tạo được sự gắn kết giữa giáo viên và học 
sinh, giữa học sinh và nghệ nhân hát dân ca ví, giặm của địa phương. Từ đó, học 
sinh có ý thức tìm hiểu, có những hành động thiết thực để giữ gìn, phát huy dân ca 
ví, giặm xứ Nghệ - di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại. 
47 
II. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT 
1. Với các cấp quản lí giáo dục 
Việc giáo dục học sinh giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm xứ Nghệ thông qua 
dạy học văn học dân gian Ngữ Văn 10 đã đem lại hiệu quả, đảm bảo được mục tiêu 
kép: học văn học dân gian và học các làn điệu dân ca ví, giặm xứ NghệTuy 
nhiên, để thực hiện phổ biến trên diện rộng, lâu dài cần sự quan tâm đầu tư cơ sở 
hạ tầng, các thiết bị phục vụ dạy và học của nhà trường; nhà trường có chương 
trình kết nối với các nghệ nhân hát dân ca ví, giặm của địa phương để giáo viên, 
học sinh được học về ví, giặm. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo, cần có những văn 
bản chỉ đạo, những đợt tập huấn về dạy học gắn với di sản địa phương, đặc biệt 
dân ca ví, giặm xứ Nghệ. Đối với chính quyền địa phương, cần đẩy mạnh việc 
tuyên truyền, phổ biến về dân ca ví, giặm xứ Nghệ; đầu tư, khuyến khích các câu 
lạc bộ hát dân ca ví, giặm của các nghệ nhân 
2. Với giáo viên 
Giáo viên phải tìm hiểu kĩ về văn học dân gian, dân ca ví, giặm xứ Nghệ; 
nhận biết và hát được các làn điệu dân ca ví, giặm xứ Nghệ; kết nối với các nghệ 
nhân, các câu lạc bộ dân ca ví, giặm của địa phương; phải tạo được các hoạt động 
dạy học phù hợp, cụ thể, hấp dẫn, hiệu quả để lồng ghép dân ca ví, giặm vào 
chương trình dạy học Ngữ Văn. Giáo viên cần có sự kết hợp giữa các hình thức trải 
nghiệm ngoài lớp học và tiết học ở lớp, đa dạng, đổi mới các hình thức kiểm tra 
đánh giá học sinh. Giáo viên cũng cần có năng lực số để áp dụng thành công các 
phương pháp giáo dục hiện đại, kĩ thuật dạy học tích cực, từ đó hình thành và phát 
triển năng lực cho học sinh một cách toàn diện hơn. 
3. Với học sinh 
Học sinh có thái độ nghiêm túc, tích cực tham gia các hoạt động dạy học do 
giáo viên hướng dẫn, chủ động tìm hiểu, hợp tác nhóm để hình thành năng lực, 
phát huy các kĩ năng, năng khiếu của bản thân. Học sinh cũng cần nhận thức được 
vai trò của văn học dân gian đối với nền văn học dân tộc, mối quan hệ giữa văn 
học dân gian và văn hóa dân gian; ý nghĩa to lớn về mặt tinh thần, về văn hóa, du 
lịch của dân ca ví, giặm để có những hành động thiết thực góp phần giữ gìn, 
phát huy di sản. 
Trên đây là nội dung đề tài sáng kiến kinh nghiệm được bản thân đúc rút 
trong quá trình dạy học. Những biện pháp được trình bày trong đề tài là sự nghiên 
cứu tìm tòi, đã được vận dụng vào thực tiễn dạy học mang lại hiệu quả cao, góp 
phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học Ngữ Văn theo hướng phát triển năng 
lực học sinh; góp phần giáo dục học sinh giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm xứ 
Nghệ. Tuy nhiên, trong thời gian thực hiện đề tài không tránh khỏi những hạn chế, 
kính mong Hội đồng khoa học các cấp và các đồng nghiệp góp ý, bổ sung để tôi 
tiếp tục hoàn thiện, phát triển đề tài. 
 Trân trọng cảm ơn. 
48 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ngữ Văn 10, Tập một, NXB Giáo dục, 2009 
2. Nguyễn Khắc Đàm - Nguyễn Trọng Hoàn, Giới thiệu giáo án Ngữ Văn 10 
(Chương trình chuẩn), Tập một, NXB Hà Nội, 2006. 
3. Phan Trọng Luận (Chủ biên), Thiết kế bài học Ngữ văn 10, NXB Giáo dục, 
2006. 
4. Phan Trọng Luận (Chủ biên), Dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng môn 
Ngữ Văn Lớp 10, NXB Đại học Sư Phạm, 2010. 
5. Phan Trọng Luận (Chủ biên), Ngữ văn 10, Sách giáo viên, Tập một, NXB 
Giáo dục, 2009. 
6. Bùi Mạnh Hùng ( Tổng chủ biên ), Phan Huy Dũng ( Chủ biên ), Chuyên đề 
học tập Ngữ Văn 10, NXB Giáo dục Việt Nam, 2022 
7. Thơ ca dân gian Yên Thành, NXB Hội Nhà văn 2015 
8. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo dục công dân 7, NXB Giáo dục Việt Nam, 
2021 
9.
20211129083338561.htm 
10.
nganh-tuyen-giao/thong-tin-tu-lieu/nghi-quyet-trung-uong-5-khoa-viii-van-hoa-la-
nen-tang-tinh-than-cua-xa-hoi-vua-la-muc-tieu-vua-la-dong-luc-thuc-day-su-phat-
trien-kinh-te-xa-hoi-556904.html 
11. 
12.
141053.vov 
49 
PHỤ LỤC 
 Phiếu khảo sát 01: Về mức độ hứng thú học văn học dân gian của học sinh 
THPT ( tại đơn vị tôi công tác, khảo sát 326 học sinh ) 
Thời điểm khảo 
sát 
Mức độ 
Rất thích học Bình thường Không thích học 
Trước khi thực 
hiện đề tài 
Sau khi thực hiện 
đề tài 
(Ở mức độ nào thì đánh X vào ô đó, khảo sát 2 đợt: trước và sau khi thực hiện đề 
tài vào dạy học) 
 Phiếu khảo sát 02: Về hiểu biết dân ca ví, giặm xứ Nghệ của học sinh 
THPT ( tại đơn vị tôi công tác, khảo sát 326 học sinh ) 
Thời điểm khảo sát Khảo sát về hiểu biết dân 
ca ví, giặm xứ Nghệ của 
học sinh THPT 
 Hiểu biết dân ca ví, giăm 
xứ Nghệ 
Không hiểu biết dân ca 
ví, giặm xứ Nghệ 
Trước khi thực hiện đề tài 
Sau khi thực hiện đề tài 
 (Ở mức độ nào thì đánh X vào ô đó, khảo sát 2 đợt: trước và sau khi thực hiện đề 
tài vào dạy học) 
 Phiếu khảo sát 03: Khảo sát giáo viên THPT về việc vận dụng dân ca ví, 
giặm xứ Nghệ vào dạy học văn học dân gian và sự hài lòng với phương pháp đang 
sử dụng. 
TT Năm học 
Giáo viên 
trường 
THPT 
Nội dung khảo sát 
Có sự 
vận dụng 
dân ca ví, 
giặm 
Chưa vận 
dụng dân 
ca ví, giặm 
Hiệu quả giáo dục 
Hài lòng 
với 
phương 
pháp sử 
dụng 
Chưa hài 
lòng với 
phương 
pháp sử 
dụng 
1 2020-2021 .. 
2 2020-2021 .. 
50 
 Giáo viên điền tên trường vào ô trống (); GV đồng ý với mục nào đánh X 
vào ô đó. 
Phiếu khảo sát 04: Phiếu khảo sát ý kiến của giáo viên sau bài dạy 
Họ và tên giáo viên: .......................................................... Trường ........................... 
Nội dung đánh giá 
Dễ thực 
hiện và 
có hiệu 
quả 
Khó thực 
hiện và 
hiệu quả 
không 
cao 
Tiếp tục 
thực 
hiện và 
nhân 
rộng 
Không 
tiếp tục 
sử 
dụng 
Tiếp 
tục sử 
dụng 
và có 
cải tiến 
Thầy/cô có nhận xét gì sau 
khi dự giờ và thực hành 
giảng dạy theo những biện 
pháp mà đề tài đưa ra? 
 Phiếu đánh giá cá nhân trong dạy học dự án 
Họ tên người đánh giá:.........Nhóm..Lớp.. 
Người được đánh giá. 
Thang điểm: 
2,0 = Tốt hơn các thành viên khác trong nhóm 
1,5 = Khá 
1,0 = Trung bình 
0,5 = Yếu so với các thành viên khác trong nhóm 
0 = Không giúp ích gì cho nhóm 
Điểm tối đa cho mỗi tiêu chí: 2,0 điểm. Tổng điểm tối đa: 10 điểm 
Thành 
viên 
Nhiệt tình 
trách 
nhiệm 
Tinh thần 
hợp tác, 
tôn trọng, 
lắng nghe 
Đưa ra ý 
kiến có 
giá trị 
Đóng góp 
trong việc 
hoàn 
thành sản 
phẩm 
Hiệu quả 
công việc 
Tổng 
điểm 
Lê Ngọc 
Ánh 
51 
Phiếu đánh giá kết quả dự án nhóm học sinh 
Họ tên người đánh giá...................NhómLớp. 
Tên dự án 
Giáo viên hướng dẫn dự án 
Mục đánh giá 
Tiêu chí Kết quả 
Chi tiết 
Điểm tối 
đa 
Quá trình hoạt động 
nhóm 
(Điểm tối đa 2,0 điểm) 
Sự tham gia của các thành viên 
Sự lắng nghe, phản hồi, hợp tác 
giữa các thành viên 
Sự sắp xếp thời gian 
Giải quyết xung đột trong nhóm 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
Quá trình thực hiện sản 
phẩm nhóm 
(Điểm tối đa 1,5 điểm) 
Chiến thuật thu thập thông tin 
Xử lí thông tin 
Tổng hợp kết quả (xây dựng sản 
phẩm) 
0,5 
0,5 
0,5 
Đánh giá phần tự giới 
thiệu về nhóm (Điểm 
tối đa 1,0 điểm) 
Ý tưởng, nội dung: 
Thể hiện 
0,5 
0,5 
Đánh giá sản phẩm học 
tập nhóm (4,0) 
Nội dung 
Hình thức 
Cách trình bày sản phẩm 
2,0 
1,0 
1,0 
Sổ theo dõi dự án Tổ chức dữ liệu 
Nội dung 
Hình thức 
0,5 
0,5 
0,5 
Tổng 10 
52 
MỘT SỐ HÌNH ẢNH CHỤP TỪ SẢN PHẨM DẠY HỌC 
DỰ ÁN CỦA HỌC SINH 
* Một số hình ảnh chụp từ sản phẩm dạy học dự án của học sinh: Thuyết 
trình về văn học dân gian Việt Nam 
53 
54 
55 
*Một số hình ảnh chụp từ sản phẩm dạy học dự án của học sinh: Thuyết trình 
về dân ca ví, giặm xứ Nghệ 
56 
* Một số hình ảnh chụp từ phóng sự: Giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm xứ 
Nghệ tại trường THPT Nam Yên Thành 
57 
Hình ảnh phỏng vấn Ban giám hiệu, nghệ nhân hát dân ca ví giặm, học sinh 
trong phóng sự: Giữ gìn, phát huy dân ca ví, giặm xứ Nghệ tại trường THPT Nam 
Yên Thành