SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ Văn ở Trường THPT Trần Hưng Đạo
Lĩnh hội tinh thần và thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 khoá XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế từ năm học 2014 – 2015, với quan điểm chỉ đạo “Phát triển giáo dục đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành, gắn lý luận với thực tiễn” và mục tiêu tổng quát là “Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, sống tốt và làm việc có hiệu quả” Để thực hiện theo quan điểm chỉ đạo và mục tiêu trên, giáo viên phải vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực: cải tiến các phương pháp dạy học truyền thống; kết hợp đa dạng các phương pháp dạy học; vận dụng dạy học giải quyết vấn đề; vận dụng dạy học theo tình huống; sử dụng các kỹ thuật dạy học phát huy tính tích cực và sáng tạo; chú trọng các phương pháp dạy học đặc thù bộ môn; bồi dưỡng phương pháp học tập tích cực cho học sinh, tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và công nghệ thông tin hợp lý hỗ trợ dạy học, đặc biệt là tăng cường tổ chức các hoạt động trải nghiệm gắn với môn học cho học sinh. Như vậy, tổ chức hoạt động trải nghiệm trong quá trình dạy học là một trong những hoạt động hữu ích hỗ trợ cho giáo viên trong việc thực hiện mục tiêu của Nghị quyết 29/NQ-TW.
Hoạt động trải nghiệm đang là một vấn đề quan tâm của ngành giáo dục nói riêng và toàn xã hội nói chung. Theo GS.TS Nguyễn Minh Thuyết- Tổng chủ biên chương trình sách giáo khoa THPT, chương trình mới có hai loại hoạt động trải nghiệm sáng tạo: Loại 1 là hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong từng môn học nhằm trải nghiệm kiến thức môn học trong thực tiễn. Loại 2 là hoạt động trải nghiệm sáng tạo mang tính tích hợp, trong đó học sinh dựa trên sự tổng hợp kiến thức của nhiều lĩnh vực giáo dục và nhóm kỹ năng khác nhau để trải nghiệm thực tiễn đời sống và tham gia hoạt động phục vụ cộng đồng dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được phân bổ thời lượng giáo dục riêng trong Dự thảo Chương trình tổng thể thuộc loại 2 chiếm 105 tiết/ năm (riêng lớp 10 là 70 tiết). Theo PGS. TS Đỗ Ngọc Thống, Tổng chủ biên chương trình môn Ngữ văn mới khẳng định: Chương trình sẽ có đổi mới cả về mục tiêu, quy trình xây dựng, cũng như nội dung chương trình cho tới phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá. Mục tiêu của việc đánh giá được điều chỉnh trước hết là giúp giáo viên và nhà trường nắm được năng lực của từng học sinh, biết được học sinh của mình đang ở đâu và tiến bộ như thế nào qua từng giai đoạn.
Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học môn Ngữ Văn ở Trường THPT Trần Hưng Đạo

, địa lý liên quan đến khu quần thể di tích. 2. Yêu cầu 2.1. Đảm bảo an toàn, phát huy được hiệu quả của chuyến đi trong quá trình học tập, tìm hiểu về các tác giả Nguyễn Khuyến, Nam Cao, phát huy được các năng lực của HS: tổ chức hoạt động, sử dụng CNTT, các năng khiếu về văn học, nghệ thuật 2.2. HS tham gia phải có đơn xin được tham gia học tập, trải nghiệm sáng tạo và có ý kiến của gia đình. III. Kế hoạch thực hiện 1. Địa điểm: Khu quần thể di tích lịch sử, văn hóa tại làng Yên Đổ, xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam; làng Đại Hoàng, xã Lý Nhân Hòa Hậu, tỉnh Hà Nam. 2. Thời gian: Chủ nhật, ngày 21 tháng 1 năm 2018 3. Đối tƣợng tham gia - GV dạy bộ môn Ngữ văn và GVCN lớp 11B1, 11B2, 10B1 - Đại diện cha mẹ học sinh lớp 11B1, 11B2, 10B1 - 98 HS 3 lớp 11B1, 11B2, 10B1 12 4. Lịch trình Thời gian Địa điểm – Công việc Người quản lý/ thực hiện 6h45– 7h 7h – 7h45 7h45 – 10h 10h – 10h45 10h45 – 11h45 11h45 – 13h00 13h – 16h 16h – 17h 17h15 – 18h Tập kết, điểm danh tại cổng trường THPT Trần Hưng Đạo Đi xe ô tô đến địa điểm tham quan (Khu tưởng niệm nhà thơ Nguyễn Khuyến) Đoàn thăm quan dâng hương, học tập, tham quan thực tế tại Khu nhà tưởng niệm nhà thơ Nguyễn Khuyến) Đi xe ô tô đến địa điểm tham quan (Khu tưởng niệm nhà văn Nam Cao) Đoàn thăm quan dâng hương, học tập, tham quan thực tế tại Khu nhà tưởng niệm nhà văn Nam Cao (Nhà thờ, mộ nhà văn, khu vườn chuối) Tập kết, ăn trưa tại sân đình làng Đại Hoàng Tham quan, học tập văn hóa, lịch sử, giao lưu nghệ thuật tại đình làng Đại Hoàng + Diễn kịch + Tổ chức trò chơi Tham quan, học tập thực tế tại nhà Bá Kiến, Nhà máy dệt Hải Đăng HS tập kết, nghỉ ngơi Đi xe ô tô về Nam Định. Điểm danh, tập kết tại trường THPT Trần Hưng Đạo GVCN, Chi hội PH, Cán bộ lớp, Cha mẹ học sinh. GVCN, Chi hội PH GVCN, Chi hội PH, Thuyết minh: Ông Tùng . GVCN, Chi hội PH, GVCN, Chi hội PH. Thuyết minh: Ông Vịnh GVCN, Chi hội PH. GVCN, Chi hội PH. Ông Vũ Bàng GVCN, Chi hội PH, GVCN, Chi hội PH. Cha mẹ học sinh. 5. Yêu cầu với HS - Trang phục: HS bắt buộc phải mặc áo đồng phục trường THPT Trần Hưng Đạo; đi giày, dép đế thấp, có bút vở ghi chép, mang áo chống nắng hoặc ô. - Nề nếp: + Học sinh có mặt đúng giờ, thực hiện nghiêm túc lịch trình chuyến đi. 13 + Không tự do tách hàng tách lớp, dừng lại làm việc riêng. + Thực hiện đúng yêu cầu hướng dẫn của người giảng dạy thuyết minh: chú ý nghe giảng, ghi chép. + Thực hiện nếp sống văn minh: không nói tục chửi bậy, giữ vệ sinh môi trường nơi tham quan. - Học sinh tự túc ăn sáng tại nhà hoặc trên xe. Cha mẹ chở học sinh đến và đón con về tại trường THPT Trần Hưng Đạo theo lịch trình. Học sinh tự túc chuẩn bị đồ ăn phụ theo sở thích và các đồ dùng cá nhân. Nếu HS đi xe gửi xe tại trường ở nơi quy định. - Viết bài thu hoạch (hoặc nộp sản phẩm cho giáo viên bộ môn) vào sáng thứ hai, ngày 29 tháng 1 năm 2018. CÂU HỎI THU HOẠCH + Đề tài 1: Thuyết minh về đặc sản văn hóa ẩm thực làng Đại Hoàng (món cá kho tộ gia truyền) và lược sử quá trình phát triển nghề dệt truyền thống ở địa phương. + Đề tài 2: Cảm nhận về con người và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nam Cao, tác phẩm “Chí Phèo”. + Đề tài 3: Giới thiệu hoạt động tham quan học tập thực tế của 3 tập thể lớp bằng một phóng sự. Học sinh có thể trình bày nội dung thu hoạch bằng nhiều hình thức khác nhau: Thơ, truyện, phóng sự, bài nghị luận, vẽ tranh, sáng tác nhạc 6. Kinh phí Cha mẹ học sinh lo toàn bộ kinh phí xe ô tô, phí thuyết minh, phí tham quan và thức ăn trưa, nước uống... Nam Định, ngày 8 tháng 01 năm 2018 PHÊ DUYỆT CỦA LÃNH ĐẠO Người lập kế hoạch Tổ trưởng chuyên môn Vũ Thị Quỳnh Anh 4.3. Một số biểu mẫu dành cho học sinh trong quá trình tham gia hoạt động trải nghiệm Biểu mẫu 1 ĐỊNH HƢỚNG LẬP KẾ HOẠCH NHÓM 1. Tên nhóm 14 2. Nội dung công việc được phân công 3. Cụ thể hoá các phần việc trong nội dung công việc: dựa vào phiếu điều tra người học (phần nhiệm vụ nhóm) và bộ câu hỏi định hướng bài học 4. Căn cứ vào năng lực, sở trường của các thành viên trong nhóm để phân công công việc 5. Phân công theo biểu mẫu sau: STT Nội dung công việc Cách thức tiến hành Yêu cầu cần đạt Ngƣời thực hiện Thời gian hoàn thành Ghi chú (liên kết với nhóm khác, nếu cần) 1 2 3 4 5 6 --- Thƣ kí Nhóm trƣởng Ghi chú: gửi mail để cô duyệt và góp ý Biểu mẫu 2: BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM 1. Môn học: Ngữ văn Lớp: ...... 2. Thành viên của nhóm: - ..- 15 - ..- 3. Nội dung công việc: 4. Nhiệm vụ cụ thể của từng thành viên: .. .. 5. Tiến trình làm việc: .. 6. Kết quả, sản phẩm: 7. Thái độ làm việc: 8. Đánh giá chung: 9. Kiến nghị, đề xuất: Thƣ ký (Họ tên, chữ kí) Nhóm trƣởng (Họ tên, chữ kí) Nhận xét của giáo viên: Biểu mẫu 3: BIỂU MẪU DỰ KIẾN CHƢƠNG TRÌNH HỘI THẢO (CHỦ ĐỀ HỘI THẢO) (Thời gian, thời lượng, địa điểm tổ chức) STT Thời Nội dung Hình thức Ngƣời Ngƣời 16 gian giới thiệu thực hiện 1 Văn nghệ chào mừng 2 Tuyên bố lý do, giới thiệu thành phần tham dự 3 Nội dung thảo luận (Nên chia nhỏ từng phần) 4 Củng cố 5 Tổng kết 6 Văn nghệ (nếu có) 7 Bế mạc Ban tổ chức DỰ ÁN: “ĐẤT NƢỚC” CỦA NGUYỄN KHOA ĐIỀM - THẮP LỬA TÌNH YÊU QUÊ HƢƠNG - CHƢƠNG TRÌNH HỘI THẢO Thời gian: 8h30 ngày 10/11/2015 Địa điểm: Phòng học tƣơng tác – Tổ Ngữ văn – A101 STT Thời gian Nội dung Hình thức Ngƣời giới thiệu Ngƣời thực hiện 1 5’ - Trailer giới thiệu dự án - Văn nghệ chào mừng - Video - Múa “Quê tôi” P. Mai, M. Đức Nhóm tuyên truyền, nhóm văn nghệ 2 2’ - Tuyên bố lý do, giới thiệu thành phần tham dự - MC dẫn Minh hoạ: Slide hình ảnh đất nước, nhạc nền không lời P. Mai, M. Đức 3 7’ - Thông tin về tác giả Nguyễn Khoa Điềm và đoạn trích “Đất Nước” + Báo cáo về tác giả, tác phẩm, đoạn trích - Video - Đối thoại trực tiếp - Trò chơi: Thang tri thức P. Mai, M. Đức Phan Hạnh HS trong lớp 17 + Thảo luận bổ sung (vị trí đoạn trích, đặc điểm thơ Nguyễn Khoa Điềm) 4 5’ - Đọc sáng tạo đoạn trích Mạch cảm xúc của đoạn thơ - Sân khấu hoá (Hoạt cảnh + Múa bóng + đọc diễn cảm) P. Mai, M. Đức Nhóm sân khấu hoá 5 15’ - Thảo luận về: Những cảm nhận mới mẻ của nhà thơ về Đất Nước - Thuyết trình, minh hoạ bằng sơ đồ tư duy - Thảo luận - Trắc nghiệm P. Mai, M. Đức Nguyễn Nhung, Trần Ngọc HS trong lớp 6 15’ - Thảo luận về: Tư tưởng Đất Nước của Nhân dân - Báo cáo bằng video - Thảo luận - Chơi ô chữ P. Mai, M. Đức Nhóm chuyên môn và Lê 7 25’ - Thảo luận về góc nhìn của học sinh trường Trần Hưng Đạo với Nam Định xưa và nay - Đề xuất ý kiến xây dựng và phát triển quê hương Nam Định - Phóng sự ảnh - Thuyết trình - Thảo luận P. Mai, M. Đức Thành Nam, HS trong lớp 8 10’ Củng cố: - Góc nhìn mới mẻ, tư tưởng Đất Nước của Nhân dân và Nghệ thuật thơ trữ tình, chính luận - Góc nhìn của HS và giải pháp góp phần xây dựng TP Nam Định - Slide sơ đồ hoá nội dung thảo luận - Phiếu học tập và phiếu phản hồi P. Mai, M. Đức Nhóm chuyên môn HS trong lớp 9 5’ Tổng kết Phát biểu P. Mai, M. Đức GV cố vấn 10 3’ Văn nghệ Ca khúc “Đất nước” (Phạm Minh Tuấn) P. Mai, M. Đức Trung Thành 18 11 1’ Bế mạc P. Mai, M. Đức 4.3. Bộ phiếu đánh giá dành cho học sinh tham gia hoạt động trải nghiệm Phiếu số 1: PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH THAM GIA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM ................. * Em hãy giới thiệu một vài thông tin về bản thân: 19 - Họ tên: ............................................... Giới tính: ................................. - Lớp: ................................................. Ngày sinh: ........................................................... - Sở thích: ......................................................................................................................... - Năng lực, sở trường: ....................................................................................................... - Khó khăn của em khi học môn Ngữ văn: ...................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... .... * Em vui lòng ghi chữ X vào ô trống và điền thông tin vào khoảng trống của văn bản ứng với quan điểm của mình ở những câu hỏi sau: 1. Em có hứng thú với hoạt động trải nghiệm này không? Có Bình thường Không Tại sao? ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... 2. Em sẽ tham gia vào ban và nhóm nhiệm vụ nào trong số những nhóm sau (có thể chọn 1 hoặc nhiều nhóm, đánh dấu 2 chữ X vào nhóm phù hợp hơn)? Ban tổ chức: - Nhóm 1: Xây dựng kịch bản, chuẩn bị trang thiết bị (thiết kế giấy mời, làm ấn phẩm quảng cáo, trang trí, máy tính, loa, máy ảnh, máy quay, phông chữ...) - Nhóm 2: MC (viết lời dẫn, xây dựng câu hỏi giao lưu giữa người báo cáo với các HS trong lớp, chuẩn bị văn nghệ...) - Nhóm 3: Tuyên truyền (làm ấn phẩm tuyên truyền: thiệp mời, tranh ảnh, báo bảng, băng-zôn, khẩu hiệu, giới thiệu hội thảo, làm video quảng cáo cho hội thảo) Ban Chuyên môn: - Nhiệm vụ: Xây dựng nội dung hoạt động trải nghiệm 3. Em có thể vận dụng kiến thức của những bài học ở các môn học nào để thực hiện hoạt động trải nghiệm này này? - Lịch sử .. ........................................................................................................................................... - Địa lý . ........................................................................................................................................... - Tin học . 20 ........................................................................................................................................... - Toán học ........................................................................................................................................... - GDCD . ........................................................................................................................................... ... 4. Em có đóng góp gì về hình thức: Tổ chức hoạt động trải nghiệm? ........................................................................................................................................... ... ........................................................................................................................................... ... 5. Em mong muốn nhận đƣợc những kiến thức, kỹ năng và rèn luyện năng lực gì qua hoạt động trải nghiệm này? - Kiến thức: ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... - Kỹ năng: ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... - Năng lực: ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... Cảm ơn em đã hợp tác, chia sẻ thông tin với cô! Chúc em và lớp mình có những trải nghiệm thú vị khi tham gia hoạt động trải nghiệm này! Phiếu số 2: PHIẾU ĐIỀU TRA NGƢỜI THAM GIA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM ................. Họ và tên h/s: 21 Lớp:.. Năng khiếu nổi trội:. Nguyện vọng vào Ban: Nhóm: Đề xuất Ban trưởng:Nhóm trưởng:. Đề xuất thành viên trong nhóm:. Nam Định, ngày tháng năm Học sinh kí tên Phiếu số 3: ĐÁNH GIÁ LÀM VIỆC NHÓM STT Tiêu chí Mô tả mức đánh giá Điểm Hạn chế ( 1-3 điểm) Khá (6-7 điểm) Tốt (8-9 điểm) Xuất sắc (10 điểm) 1 Sự giúp đỡ lẫn nhau trong nhóm 2 Kỹ năng lắng nghe lẫn nhau 3 Sự tham gia của các thành viên trong nhóm 4 Khả năng tranh biện và thuyết phục 5 Kỹ năng đặt câu hỏi, phát hiện và nêu vấn đề 6 Sự tôn trọng lẫn nhau trong nhóm 7 Sự chia sẻ trong nhóm Tổng điểm (70): 22 Tốt Khá Đáp ứng Không đáp ứng Trọng số Xây dựng mục tiêu, nhiệm vụ Lập kế hoạch Tổ chức nhóm Hoạt động của nhóm Trình bày sản phẩm nhóm Phiếu số 4: TỰ ĐÁNH GIÁ THAM GIA LÀM VIỆC NHÓM (Em hãy đánh dấu X vào ô mức độ tƣơng tứng với từng tiêu chí) STT TIÊU CHÍ VÀ MỨC ĐỘ Luôn luôn Thỉnh thoảng Không bao giờ Nhận xét 1 Em đã đặt ra các mục tiêu rõ 2 Em xác định các nhiệm vụ 3 Em vạch ra các phương pháp 4 Em gợi ý các ý tưởng và phương hướng mới 5 Em tình nguyện giải quyết những nhiệm vụ khó 6 Em đặt ra các câu hỏi 7 Em tìm kiếm các sự kiện 8 Em yêu cầu phải làm rõ 9 Em tìm và chia sẻ các nguồn tài nguyên 10 Em đóng góp các thông tin và các quan điểm 23 11 Em đáp lại các ý kiến khác một cách nhiệt tình 12 Em mời tất cả mọi người tham gia 13 Em khiến các bạn có cảm giác tốt về những gì các bạn đã đóng góp cho nhóm 14 Em tóm tắt lại những điểm chính của cuộc thảo luận 15 Em đơn giản hóa các ý kiến phức tạp 16 Em xem xét vấn đề dưới nhiều quan điểm khác nhau 17 Em giữ cuộc thảo luận đúng tiến độ và nội dung 18 Em giúp nhóm tạo một thời gian biểu và đặt thứ tự các ưu tiến 19 Em giúp nhóm điều khiển phân chia các nhiệm vụ 20 Em giúp nhóm xác định các thay đổi cần thiết để khuyến khích nhóm thay đổi 21 Em kích thích cuộc thảo luận bằng cách giới thiệu các quan điểm khác nhau 22 Em chấp nhận, tôn trọng các quan điểm khác nhau của nhóm 23 Em tìm kiếm các giải pháp thay thế 24 Em giúp nhóm đạt được các quyết định công bằng và hợp lí
File đính kèm:
skkn_mot_so_giai_phap_nang_cao_hieu_qua_to_chuc_hoat_dong_tr.pdf