SKKN Một số giải pháp nâng cao năng lực đọc - Hiểu kiểu văn bản thông tin ở chương trình Ngữ Văn 10 cho học sinh dân tộc thiểu số tại Trường THPT Kỳ Sơn

iá học sinh khi khám phá 
các văn thông tin. 
3.30 khả thi 
6. Dạy học các văn bản thông tin theo hướng tích hợp đa chiều 3.12 khả thi 
7. Sáng tạo trong cách thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm 
với các văn bản thông tin. 
3.40 khả thi 
Kết quả khảo sát cho thấy 7 giải pháp nâng cao năng lực đọc - hiểu kiểu văn 
bản thông tin ở chương trình Ngữ văn 10 cho học sinh dân tộc thiểu số tại Trường 
THPT Kỳ Sơn đều khả thi. Tất cả 7 giải pháp đều có điểm trung bình trên 3.1 hay 
nói cách khác có hơn 70% ý kiến cho rằng các giải pháp trên là khả thi và rất khả 
thi cho mục tiêu của bài nghiên cứu. 
Link khảo sát: 
V. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 
1. Khảo sát điều tra kết quả áp dụng sáng kiến thông qua lớp thực 
nghiệm và lớp đối chứng 
1.1. Mục đích khảo sát 
Việc khảo sát thực trạng trước và sau khi áp dụng giải pháp được thực hiện 
với mục đích: 
Thứ nhất. Kiểm tra đánh giá thực trạng trước khi áp dụng giải pháp để xây 
dựng những giải pháp phù hợp với đối tượng học sinh, điều kiện cơ sở vật chất nhà 
trường, phù hợp với thực trạng. 
Thứ hai. Kiểm tra đánh giá hiệu quả trước và sau khi áp dụng giải pháp để 
xây dựng những phương án, điều chỉnh giải pháp sao cho phù hợp. Nâng cao chất 
lượng áp dụng giải pháp và trong quá trình tổ chức dạy học. 
1.2. Nội dung và phương pháp khảo sát 
Việc khảo sát đánh giá tính khả thi của giải pháp đề xuất được thực hiện 
bằng cách: 
Thứ nhất: khảo sát đánh giá thông qua quá trình tổ chức dạy học của giáo 
viên. Bằng cảm quan trong nghề, giáo viên có thể dễ dàng đánh giá khả năng tiếp 
nhận tri thức của học sinh, đánh giá kỹ năng tham gia học tập của học sinh, đánh 
giá cực hiệu quả của những phương pháp dạy học mà mình đã áp dụng. 
Thứ hai. Khảo sát đánh giá thông qua phiếu điều tra. Tôi đã xây dựng hệ 
thống phiếu điều tra với các câu hỏi cụ thể để điều tra hiểu biết, điều tra mong 
46 
muốn của học sinh trong quá trình tổ chức dạy học. Căn cứ trên kết quả điều tra 
này để xây dựng các phương án phù hợp. 
Thứ ba. Khảo sát đánh giá thông qua đề kiểm tra. Xây dựng đề kiểm tra 
bám sát hệ thống tri thức mà học sinh đã chiếm lĩnh được trong các tiết học bài 
học. Từ kết quả kiểm tra đánh giá để đánh giá được khả năng nắm bắt hệ thống tri 
thức của học sinh, kỹ năng của học sinh. 
Thứ 4. Khảo sát đánh giá giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Với phần 
khảo sát đánh giá này, giáo viên cần thực hiện thông qua hai vòng. Vòng 1, kiểm 
tra đánh giá kết quả học tập trước khi vận dụng giải pháp trong một tiết học bài 
học, từ đó có căn cứ để đánh giá giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng chức tác 
động. Sau đó, lớp Thực nghiệm giáo viên sẽ áp dụng các giải pháp trong sáng kiến 
để xây dựng và tổ chức một tiết học, áp dụng kế hoạch bài học này cho đối tượng 
học sinh lớp thực nghiệm ở trên lớp. Lớp đối xứng giáo viên sẽ giảng dạy theo 
hướng truyền thống. Sau đó giáo viên sẽ cho học sinh thực hiện một bài kiểm tra 
đánh giá sau tác động để thấy được sự tiến bộ của lớp thực nghiệm so với lớp đối 
chứng, từ đó chứng minh về hiệu quả của giải pháp. 
1.3. Đối tượng khảo sát 
Đó là các em học sinh lớp 10A2 và lớp 10C1 - Trường THPT Kỳ Sơn. 
1.4. Kết quả khảo sát 
Khảo sát hiểu biết, thái độ của học sinh 
Câu hỏi khảo sát 
Trước 
và sau 
khi TĐ 
Tốt Khá Đạt 
Chưa 
đạt 
1. Mức độ chuẩn bị bài của các em trước 
khi khám phá các văn bản thông tin trong 
sách giáo khoa. 
Trước 4 32 42 4 
Sau 12 49 20 0 
2. Các em đã biết khai thác các thông tin 
trong sách giáo khoa để phục vụ cho quá 
trình chuẩn bị bài. 
Trước 5 30 41 5 
Sau 13 48 20 0 
3. Các em đã biết ứng dụng công nghệ 4.0 
khi khai thác và khám phá hệ thống tri 
thức bài học trong các văn bản thông tin. 
Trước 4 32 41 5 
Sau 13 50 19 0 
4. Các em nắm được cách thức khai thác, 
khám phá văn bản thông tin. 
Trước 4 30 34 4 
Sau 13 49 20 0 
5. Các em biết kết nối hệ thống tri thức 
bài học với các văn bản cùng thể loại 
ngoài sách giáo khoa. 
Trước 4 31 42 5 
Sau 12 48 22 0 
47 
Câu hỏi khảo sát 
Trước 
và sau 
khi TĐ 
Tốt Khá Đạt 
Chưa 
đạt 
6. Tích cực, chủ động, sáng tạo trong 
hoạt động làm chủ và chiếm lĩnh tri thức. 
Trước 5 30 42 5 
Sau 13 49 20 0 
7. Biết cách kết nối, hợp tác, trao đổi, 
chia sẻ với các thành viên trong nhóm 
học, lớp học. 
Trước 5 32 41 4 
Sau 13 50 19 0 
1.5. Kết quả thông qua con số, số liệu cụ thể 
Kết quả khảo sát trước khi vận dụng giải pháp với tiết dạy “Sự sống và cái 
chết”, tôi đã sử dụng 1 bài kiểm tra 15 phút để kiểm tra hiểu biết của học sinh về 
văn bản, kết quả kiểm tra như sau. (Lớp thực nghiệm 10C1 là lớp áp dụng những 
giải pháp trong sáng kiến, lớp đối chứng 10A2 là lớp dạy theo hướng truyền thống, 
không áp dụng những giải pháp trong sáng kiến) 
 Tốt Khá Đạt Chưa đạt 
Lớp thực nghiệm 10C1 (41 HS) 8 10 17 6 
Lớp đối chứng 10A2 (41 HS) 2 8 21 10 
Nhìn vào kết quả kiểm tra đánh giá trên, chúng ta có thể khẳng định, việc so 
sánh đối chiếu giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng là hoàn toàn có căn cứ. Lớp 
thực nghiệm và lớp đối chứng có kết quả tương đương nhau. 
 Tốt Khá Đạt Chưa đạt 
Lớp thực nghiệm 10C1 (41 HS) 13 23 5 0 
Lớp đối chứng 10A2 (41 HS) 2 10 23 6 
Sau quá trình áp dụng giải pháp khi dạy văn bản “Sự sống và cái chết”, tôi 
thấy, kết quả giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng đã có sự khác biệt. Thực hiện 
một bài kiểm tra giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng sau khi áp dụng giải pháp, 
lớp thực nghiệm cho kết quả tốt hơn so với lớp đối chứng. Số học sinh đạt mức tốt 
và khá đã có sự chuyển biến rõ rệt. Đây là minh chứng quan trọng để chứng minh 
cho việc áp dụng sáng kiến là hoàn toàn có hiệu quả. 
2. Kết quả 
Tôi đã sử dụng các biện pháp trên vào dạy học đọc hiểu văn bản thông tin 
Ngữ văn lớp 10. Đề tài sáng kiến đã mang lại nhiều lợi ích: 
- Học sinh hứng thú với việc học tập, cụ thể là tích cực chuẩn bị bài, tích cực 
trong các giờ học và vận dụng (trong và sau giờ học). 
48 
- Giờ học sinh động hơn, hấp dẫn học sinh hơn, cả cô và trò đều rất hứng 
thú, say mê với giờ học và giờ học đạt hiệu quả cao hơn. Đồng thời, giúp học sinh 
hiểu bài, ghi nhớ và khắc sâu kiến thức, nhớ lâu và vận dụng tốt kiến thức đã học 
vào đọc - hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại. 
- Giáo viên và học sinh đều nắm chắc đặc trưng thể loại của văn bản thông 
tin. Các tiết học, bài học vận dụng nhiều phương pháp dạy học tích cực, tạo bầu 
không khí sôi nổi trong lớp học. 
- Là kênh tham khảo hữu ích cho các giao viên trong quá trình giảng dạy bộ 
môn với nhiều giải pháp mang tính mới và những giải pháp phù hợp với đối tượng 
học sinh, không gian, thời gian, phù hợp với mục tiêu tiết học, bài học. 
49 
PHẦN III: KẾT LUẬN 
I. KẾT LUẬN 
1. Tính khoa học 
- Các giải pháp đưa ra đều có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại với 
nhau; được nghiên cứu và áp dụng trên cơ sở nghiên cứu và thực hiện chương trình 
giáo dục phổ thông 2018. 
- Mỗi giải pháp lại đưa ra được những ví dụ cụ thể, chi tiết. 
- Giải pháp đề cập tới một trong những định hướng, yêu cầu đổi mới giáo 
dục là vận dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực vào trong quá trình 
dạy học. 
2. Tính mới của đề tài 
Đề tài sáng kiến đã nghiên cứu và áp dụng các phương pháp cụ thể nhằm 
dạy học đọc hiểu văn bản thông tin theo đặc trưng thể loại; qua đó góp phần định 
hướng phát triển năng lực phẩm chất người học. Điểm mới của đề tài được thể hiện 
cụ thể như: 
+ Thứ nhất: Sáng kiến được xây dựng dựa trên kết quả khảo sát, đánh giá 
thực trạng với những con số, số liệu cụ thể, khảo sát, đánh giá với quy trình và các 
bước khoa học. 
+ Thứ hai. Sáng kiến đã xây dựng nhiều giải pháp trong quá trình khai thác, 
khám phá các văn bản thông tin mang tính mới và thực tiễn như: 
- Định hướng cách thức khai thác các văn bản thông tin bám sát đặc trưng 
thể loại. Hướng dẫn học sinh cách thức chuẩn bị bài sáng tạo và kết nối, mở rộng 
với các văn bản thông tin ngoài sách giáo khoa. Khai thác và sử dụng có hiệu quả 
các thông tin trong sách giáo khoa. 
- Tối ưu hoá vai trò của mỗi cá nhân và vận dụng có hiệu quả các phương 
pháp dạy học tích cực. 
- Dạy học các văn bản thông tin bằng cách kết nối không gian trong và ngoài 
lớp học, ứng dụng chuyển đổi số trong dạy học. 
- Đổi mới cách thức kiểm tra, đánh giá học sinh khi khám phá các văn 
thông tin. 
- Dạy học các văn bản thông tin theo hướng tích hợp đa chiều. Sáng tạo 
trong cách thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm với các văn bản thông tin. 
+ Thứ ba. Kết quả kiểm tra đánh giá được so sánh, đối chiếu trước và sau 
khi vận dụng giải pháp. 
+ Thứ tư. Trong mỗi giải pháp đều cụ thể hóa quy trình, cách thức thực hiện, 
nêu ví dụ minh họa, tổ chức đánh giá hiệu quả áp dụng giải pháp. 
50 
3. Tính hiệu quả 
Sáng kiến hoàn toàn có khả năng áp dụng trong dạy học môn Ngữ văn tại 
Trường THPT Kỳ Sơn và có khả năng triển khai nhân rộng ở các đơn vị trường 
học khác. 
II. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT 
1. Đối với tổ/nhóm chuyên môn 
Thường xuyên tổ chức các chuyên đề, buổi thảo luận nghiên cứu bài học với 
chuyên đề về phương pháp, cách thức đổi mới dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá 
để giáo viên có cơ hội tìm hiểu, trao đổi, thảo luận với nhau. 
2. Đối với Ban giám hiệu nhà trường 
- Tăng cường đầu tư trang thiết bị cơ sở vật chất phục vụ cho quá trình tổ 
chức dạy học. 
- Tăng cường tổ chức các chuyên đề đổi mới giáo dục để giáo viên có điều 
kiện nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. 
3. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo 
Tăng cường phổ biến các giải pháp, sáng kiến mới để giáo viên có điều 
kiện học hỏi lẫn nhau trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Trên đây chỉ 
là một vài kinh nghiệm nhỏ của riêng tôi. Các biện pháp tôi vừa trình bày trên 
đây đã góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Ngữ 
văn 10 tại Trường THPT Kỳ Sơn nhằm đáp ứng mục tiêu chương trình giáo dục 
phổ thông 2018. 
Tôi rất mong sự đóng góp của lãnh đạo chuyên môn và các thầy cô đồng 
nghiệp, đặc biệt là Hội đồng chấm sáng kiến để giải pháp của tôi có hiệu quả hơn. 
Tôi xin chân thành cảm ơn! 
51 
PHỤ LỤC 
PHỤ LỤC 1. KHẢO SÁT VỀ SỰ CẤP THIẾT VÀ TÌNH KHẢ THI 
CỦA CÁC GIẢI PHÁP TRONG ĐỀ TÀI 
Kính nhờ quý thầy cô bớt chút thời gian tham gia cuộc khảo sát dưới đây để 
SKKN của tôi được hoàn thiện. 
Tên đề tài: “Một số giải pháp nâng cao năng lực đọc - hiểu kiểu văn bản 
thông tin ở chương trình Ngữ văn 10 cho học sinh dân tộc thiểu số tại Trường 
THPT Kỳ Sơn” 
1. Các giải pháp sau có thực sự cấp thiết trong việc nâng cao năng lực đọc - 
hiểu kiểu văn bản thông tin ở chương trình Ngữ văn 10 cho học sinh dân tộc thiểu 
số tại Trường THPT Kỳ Sơn? 
Không 
cấp 
thiết 
Ít cấp 
thiết 
Cấp 
thiết 
Rất cấp 
thiết 
1. Định hướng cách thức khai thác các văn 
bản thông tin bám sát đặc trưng thể loại 
2. Hướng dẫn học sinh cách thức chuẩn bị 
bài sáng tạo và kết nối, mở rộng với các văn 
bản thông tin ngoài sách giáo khoa 
3. Tối ưu hoá vai trò của mỗi cá nhân và 
vận dụng có hiệu quả các phương pháp dạy 
học tích cưc 
4. Dạy học các văn bản thông tin bằng cách 
kết nối không gian trong và ngoài lớp học, 
ứng dụng chuyển đổi số trong dạy học 
5. Đổi mới cách thức kiểm tra, đánh giá học 
sinh khi khám phá các văn thông tin 
6. Dạy học các văn bản thông tin theo 
hướng tích hợp đa chiều 
7. Sáng tạo trong cách thức tổ chức các hoạt 
động trải nghiệm với các văn bản thông tin 
52 
2. Các giải pháp sau có khả thi trong việc nâng cao năng lực đọc - hiểu kiểu 
văn bản thông tin ở chương trình Ngữ văn 10 cho học sinh dân tộc thiểu số tại 
Trường THPT Kỳ Sơn? 
Không 
cấp 
thiết 
Ít cấp 
thiết 
Cấp 
thiết 
Rất 
cấp 
thiết 
1. Định hướng cách thức khai thác các văn 
bản thông tin bám sát đặc trưng thể loại 
2. Hướng dẫn học sinh cách thức chuẩn bị 
bài sáng tạo và kết nối, mở rộng với các 
văn bản thông tin ngoài sách giáo khoa 
3. Tối ưu hoá vai trò của mỗi cá nhân và 
vận dụng có hiệu quả các phương pháp dạy 
học tích cưc 
4. Dạy học các văn bản thông tin bằng 
cách kết nối không gian trong và ngoài lớp 
học, ứng dụng chuyển đổi số trong dạy học 
5. Đổi mới cách thức kiểm tra, đánh giá 
học sinh khi khám phá các văn thông tin 
6. Dạy học các văn bản thông tin theo 
hướng tích hợp đa chiều 
7. Sáng tạo trong cách thức tổ chức các 
hoạt động trải nghiệm với các văn bản 
thông tin. 
Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của quý thầy cô! 
53 
PHỤ LỤC 2. KHẢO SÁT HIỂU BIẾT, THÁI ĐỘ CỦA HỌC SINH 
Câu hỏi khảo sát 
Trước 
và sau 
khi TĐ 
Tốt Khá Đạt 
Chưa 
đạt 
1. Mức độ chuẩn bị bài của 
các em trước khi khám phá 
các văn bản thông tin trong 
sách giáo khoa. 
Trước 
Sau 
2. Các em đã biết khai thác 
các thông tin trong sách giáo 
khoa để phục vụ cho quá trình 
chuẩn bị bài. 
Trước 
Sau 
3. Các em đã biết ứng dụng 
công nghệ 4.0 khi khai thác 
và khám phá hệ thống tri thức 
bài học trong các văn bản 
thông tin.. 
Trước 
Sau 
4. Các em nắm được cách 
thức khai thác, khám phá văn 
bản thông tin. 
Trước 
Sau 
5. Các em biết kết nối hệ 
thống tri thức bài học với các 
văn bản cùng thể loại ngoài 
sách giáo khoa. 
Trước 
Sau 
6. Tích cực, chủ động, sáng 
tạo trong hoạt động làm chủ 
và chiếm lĩnh tri thức. 
Trước 
Sau 
7. Biết cách kết nối, hợp tác, 
trao đổi, chia sẻ với các thành 
viên trong nhóm học, lớp học. 
Trước 
Sau 
54 
PHỤ LỤC 3. MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG GIỜ DẠY HỌC 
VĂN BẢN THÔNG TIN 
55 
PHỤ LỤC 4. MỘT SỐ SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH 
TRONG GIỜ HỌC VĂN BẢN THÔNG TIN 
56 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006). Ngữ văn 10 nâng cao (tập 1). NXB Giáo dục. 
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018). Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ 
văn (ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TTBGDĐT ngày 26/12/2018 
của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo). 
3. Bùi Thị Luyến (2020). "Dạy đọc hiểu các tác phẩm văn xuôi Trà Vinh sau 
năm 1975 trong Chương trình Ngữ văn địa phương cấp trung học cơ sở theo 
hướng phát triển năng lực". Tạp chí Giáo dục, 486, tr.26-31. 
4. Đoàn Thị Thanh Huyền (2017). Phát triển năng lực đọc hiểu văn bản cho học 
sinh trung học phổ thông trong dạy học Ngữ văn (qua dữ liệu lớp 10). Luận 
án tiến sĩ Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 
5. Hoàng Bách Việt (2020). "Nghiên cứu đọc hiểu văn bản và dạy học đọc hiểu 
tác phẩm văn chương trong nhà trường phổ thông". Tạp chí Giáo dục, 469, 
tr.31-34. 
6. Lê Đình Trung, Phan Thị Thanh Hội (2016). Dạy học theo định hướng 
hình thành và phát triển năng lực người học ở trường phổ thông . NXB 
Đại học Sư phạm. 
7. Nguyễn Thị Hồng Vân (2015). "Đề xuất cấu trúc và chuẩn đánh giá năng lực 
đọc hiểu trong chương trình giáo dục phổ thông mới". Tạp chí Khoa học giáo 
dục, 114, tr.19-20, 61. 
8. Phạm Thị Thu Hương (2018). Đọc hiểu và chiến thuật đọc hiểu văn bản trong 
nhà trường phổ thông. NXB Đại học Sư phạm. 
9. Trần Thị Thanh Thủy (chủ biên, 2016). Dạy học tích hợp phát triển năng lực 
học sinh (quyển 2). NXB Đại học Sư phạm. 
10. Các tài liệu tham khảo khác trên các wedsit.