SKKN Nâng cao năng lực sử dụng ngôn ngữ trong dạy học môn Ngữ Văn 11 qua hình thức tổ chức trò chơi ở Trường THPT Quỳ Hợp 2

á trị trung bình cộng ( X ), để so sánh mức học trung bình của HS hai nhóm 
lớp thực nghiệm và đối chứng. Việc xử lí kết quả qua các lần kiểm tra theo công 
thức tổng quát sau: 
 ( 1 ) 
Trong đó X là giá trị trung bình cộng, n là số học sinh. 

n
i
iinx
n
X
1
1
38 
- Độ lệch chuẩn (S), là tham số đo được mức độ phân tán kết quả học tập của 
học sinh quanh giá trị X. S càng nhỏ chứng tỏ kết quả học tập của học sinh phân 
tán quanh X càng ít, tức là chất lượng tốt và ngược lại. 
 ( 2 ) 
- Về định tính: 
Đánh giá học sinh và quá trình dạy học thông qua việc phân tích bài làm của học 
sinh; qua dự giờ, trao đổi trực tiếp với học sinh và bài kiểm tra. 
 - Kết quả thực nghiệm: 
Tính toán theo công thức đã cho ta được: 
Bảng thống kê điểm số (Xi) của các bài kiểm tra trước thực nghiệm 
Lớp 
Đối 
tượng 
Tổng 
số 
HS 
Điểm/số học sinh đạt điểm (Xi) 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 
11C1 TN 40 0 1 1 3 5 8 10 8 4 0 
11C3 ĐC 41 0 1 2 3 6 9 9 8 3 0 
Bảng thống kê điểm số (Xi) của các bài kiểm tra sau thực nghiệm 
Lớp 
Đối 
tượng 
Tổng 
số HS 
Điểm/số học sinh đạt điểm (Xi) 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 
11C1 TN 40 0 0 1 1 3 8 11 9 4 3 
11C3 ĐC 41 0 1 2 2 4 11 9 8 3 1 
 Áp dụng công thức tính giá trị trung bình ( 1 ) và độ chênh lệch ( 2 ) Ta có: 
1
)(
1
2

n
Xx
S
n
i
i
39 
Bảng so sánh điểm trung bình và độ chênh lệch của bài kiểm tra trước và sau 
thực nghiệm 
Lớp 
Đối 
tượng 
Số học 
sinh 
Trước thực nghiệm Sau thực nghiệm 
Giá trị trung 
bình 
( X ) 
Độ chênh 
lệch 
Giá trị 
trung bình 
( X ) 
Độ chênh 
lệch 
11C1 TN 40 6,5 
0,2 
7,2 
0,7 
11C3 ĐC 41 6,3 6,5 
Biểu đồ phân bố điểm bài kiểm tra sau thực nghiệm của hai nhóm TN và ĐC 
Qua bảng so sánh kết quả và biểu đồ đối chiếu kết quả kiểm tra ở 2 lớp trước 
thực nghiệm và sau khi dạy thực nghiệm đã cho chúng tôi thấy sự khác biệt giữa 
kết quả học tập trước và sau khi thực nghiệm. Mức độ đạt được kiến thức ở 2 thời 
điểm chệnh lệch nhau rõ ràng. Trước khi thực nghiệm, tỉ lệ HS đạt điểm khá và 
giỏi chiếm 44.8 %; trong khi đó, ở thời điểm sau khi thực nghiệm tỉ lệ HS điểm 
khá và giỏi chiếm 63.7%, hơn 18.9 % so với thời điểm trước khi thực nghiệm. 
Điểm yếu ở lớp trước khi thực nghiệm chiếm 2,9 % và sau khi thực nghiệm đã 
không còn HS yếu. Như vậy, với kết quả đó có thể khẳng định “Nâng cao năng 
lực sử dụng ngôn ngữ trong dạy học môn Ngữ văn 11 qua hình thức tổ chức trò 
chơi ở trường THPT Quỳ Hợp 2” đã đem lại hiệu quả và có tính khả thi trong nhà 
trường phổ thông. 
Điểm số Xi 
Số HS 
40 
C. PHẦN KẾT LUẬN 
1. Đóng góp của đề tài 
 1.1.Tính mới 
- Đề tài đã đưa ra cách thức vận dụng và tổ chức các trò chơi trong dạy học môn 
ngữ văn lớp 11 tại trường THPT Quỳ Hợp 2. Thông qua các hoạt động “vừa học 
vừa chơi” các em đã hình thành được các năng lực ngôn ngữ cụ thể: Năng lực tái 
hiện bằng ngôn ngữ; Năng lực nhận biết tín hiệu ngôn ngữ; Phát triển năng lực tư 
duy ngôn ngữ và vận dụng kiến tạo kiến thức mới ;Năng lực tư duy và tổng kết 
đánh giá vấn đề từ đó rèn luyện ngôn ngữ viết văn bản. 
- Đề tài “Nâng cao năng lực sử dụng ngôn ngữ trong dạy học môn Ngữ văn 11 
qua hình thức tổ chức trò chơi ở trường THPT Quỳ Hợp 2”, góp phần tiến sát với 
chương trình giáo dục phổ thông mới theo định hướng phát triển năng lực. Sáng 
kiến nếu được triển khai đồng bộ sẽ đem lại tính hiệu quả, góp phần tạo nên tính 
phân hóa trong nhận thức, mức độ tiếp thu, học sinh có thể tự đánh giá lẫn nhau, 
đặc biệt nâng cao là khả năng tư duy ngôn ngữ của HS. 
 1.2. Tính khoa học 
Về lý luận: Sáng kiến đã đưa ra được một số giải pháp tổ chức nâng cao 
năng lực ngôn ngữ cho học sinh thông qua tổ chức trò chơi tại trường THPT Quỳ 
Hợp 2. Từ đó góp phần nâng cao năng lực ngôn ngữ cho học sinh nói riêng và các 
năng lực trong môn Ngữ văn nói chung. 
Về thực tiễn: Trong quá trình thực hiện đề tài, người viết đã đi từ thực trạng 
dạy học tại đơn vị,từ đó đề xuất các giải pháp, rồi tiến hành thực nghiệm, so sánh 
đối chiếu trước và sau thực nghiệm để đánh giá tính hiệu quả của đề tài. 
Đề tài được trình bày bài bản, cẩn thận. Các phương pháp nghiên cứu được 
vận dụng phù hợp và phát huy hiệu quả của nội dung đề tài. Ngôn ngữ trong sáng, 
tường minh; cấu trúc gọn, rõ, chặt chẽ, dẫn chứng khách quan, xác thực. 
 1.3. Tính hiệu quả 
- Đối với giáo viên: Việc đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực của 
HS thực chất là chuyển từ: “dạy - học” sang “tổ chức dạy - học” . Thay đổi các 
thói quen truyền thống về: không gian lớp học, hình thức tổ chức, cấu trúc nội 
dung theo bài, mục đích, đối tượng, mục tiêu sử dụng đồ dùng, thiết bị học tập. Kỹ 
thuật tương tác HS – GV; HS – HS, HS – môi trường học tập, phân bổ thời 
lượng. GV được làm quen với nhiều điểm đổi mới trong quá trình giảng dạy. 
- Đối với học sinh: Học sinh luôn tự lập, tự khám phá, tự chiếm lĩnh tiếp thu kiến 
thức tốt hơn, khắc sâu được kiến thức, mở rộng vốn từ, dùng từ ngữ viết văn sinh 
động, gợi tả gợi cảm hơn, nhất là học sinh không cảm thấy nhàm chán trong giờ 
học . Do đó duy trì tốt hơn sự chú ý của các em đối với bài học. Tạo được một môi 
trường học tập thân thiện, vui vẻ, thoải mái. 
41 
 1.4. Khả năng phát triển của đề tài 
 Đề tài có thể nhân rộng và áp dụng trong giảng dạy môn Ngữ văn tại các 
trường THPT. 
2. Một số kiến nghị và đề xuất 
Từ kết quả nghiên cứu lí luận và thực tiễn dạy học môn ngữ văn nói chung và dạy 
học môn Ngữ văn 11 qua hình thức tổ chức trò chơi ở trường THPT Quỳ Hợp 2, 
chúng tôi đề xuất một vài kiến nghị như sau: 
 Thứ nhất, về việc xây dựng chương trình môn ngữ văn : Cần tập trung xây 
dựng trên nền tảng lí luận và thực tiễn, cập nhật thành tựu nghiên cứu về giáo dục 
học, tâm lí học và phương pháp dạy học Ngữ văn; thành tựu nghiên cứu về văn học 
và ngôn ngữ học; thành tựu văn học Việt Nam qua các thời kì; kinh nghiệm xây 
dựng chương trình môn Ngữ văn của Việt Nam đặc biệt từ đầu thế kỉ XXI đến để 
phù hợp với thực tiễn xã hội, giáo dục, điều kiện kinh tế và truyền thống văn hoá 
Việt Nam, đặc biệt là sự đa dạng của đối tượng học sinh xét về phương diện 34 
vùng miền, điều kiện và khả năng học tập. Chương trình cần tăng cường việc rèn 
luyện các kĩ năng giao tiếp (đọc, viết, nói và nghe) làm trục chính theo định hƣớng 
năng lực người học và bảo đảm sự nhất quán của các kiến thức phổ thông cơ bản, 
nền tảng về tiếng Việt và văn học được hình thành qua hoạt động dạy học tiếp 
nhận và tạo lập văn bản; phục vụ trực tiếp cho yêu cầu rèn luyện các kĩ năng đọc, 
viết, nói và nghe. Chương trình được xây dựng theo hướng mở, thể hiện ở việc 
không quy định chi tiết về nội dung dạy học mà chỉ quy định những yêu cầu cần 
đạt về đọc, viết, nói và nghe cho mỗi lớp; quy định một số kiến thức cơ bản, cốt lõi 
về tiếng Việt, văn học và một số văn bản có vị trí, ý nghĩa quan trọng của văn học 
dân tộc vừa đáp ứng yêu cầu đổi mới, vừa chú trọng kế thừa và phát huy những ưu 
điểm của các chương trình môn Ngữ văn đã có, đặc biệt là chương trình hiện hành 
 Thứ hai, về công tác bồi dưỡng cho giáo viên: Tiếp tục tăng cường công tác 
bồi dưỡng chuyên môn cho ĐNGV THPT có hiệu quả cao nhất, bên cạnh đó quan 
tâm xây dựng chương trình, kế hoạch BDCM cho ĐNGV THPT theo tiếp cận năng 
lực, khuyến khích GV nghiên cứu khoa học, tham gia xây dựng nội dung bồi 
dƣỡng phù hợp, hiệu quả đáp ứng nhu cầu đổi mới GD phổ thông.Trang bị thêm 
về cơ sở vật chất (các lớp cần được lắp máy chiếu, ti vi...),nâng cấp tu sửa các 
phòng học bộ môn đảm bảo đạt chuẩn phục vụ cho giảng dạy.để việc áp dụng 
những phương pháp dạy học mới đạt hiệu quả hơn. Đổi mới về hình thức kiểm tra 
đánh giá năng lực của học sinh, tránh kiểm tra hình thức học thuộc lòng, ghi chép 
dài, không phát huy đƣợc năng lực sáng tạo, năng lực cảm thụ, năng lực tƣ duy 
của học sinhTăng cường sự chỉ đạo đối với CBQL các trường bằng cách giao 
nhiệm vụ cụ thể, đồng thời tạo cơ chế để phát huy được vai trò của BGH các 
trường trong các hoạt động CM trong các nhà trường. 
 Thứ ba, về phía giáo viên: Để nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh trong 
dạy học môn ngữ văn nói chung và các bài đọc hiểu văn bản nói riêng đòi hỏi 
42 
người giáo viên phải có kiến thức chuyên môn vững vàng, thường xuyên phải cập 
nhật những kiến thức mới đồng thời phải học hỏi nâng cao kĩ năng nghiệp vụ và 
thao tác sư phạm. Tự bản thân mỗi giáo viên phải ý thức được trách nhiệm của 
mình đối với những đổi mới trong giảng dạy và giáo dục không ngừng học tập và 
sáng tạo về hiểu biết, tri thức, năng lực, kỹ năng. Bên cạnh nhận thức một cách 
thấu đáo về bản chất của dạy học phát triển năng lực người học, người GV phải tự 
trang bị những năng lực thiết yếu để đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giảng 
dạy ngữ văn mới 
 Thứ tư, về phương pháp và kỹ thuật dạy học: Không có một phương pháp dạy 
học toàn năng phù hợp với mọi mục tiêu và nội dung bài học. Mỗi phương pháp, 
kỹ thuật và hình thức dạy học nào, nhiều hay ít, chính hay phụ chỉ có tính chất 
tương đối, có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Vì vậy, việc phối hợp sử dụng 
các phương pháp dạy học cần phải linh động cho phù hợp với từng tiết học, tránh 
áp đặt rập khuôn. Tuy có đổi mới nhưng mỗi thầy cô giáo hãy nhớ rằng giờ học 
văn dù có khoa học đến mấy nhưng nếu không có cảm xúc, thẩm mỹ, sự đồng cảm, 
sự thăng hoa, tính giáo dục thì không còn là giờ Văn nữa. Tránh tình trạng chỉ đổi 
mới về hình thức mà chất lượng giờ học không thay đổi, thậm chí giờ dạy trở nên 
lúng túng, ôm đồm, rối rắm và tẻ nhạt hơn. 
 Thứ năm, việc thực hiện chuyên đề của chúng tôi còn rất nhiều hạn chế về 
chuyên môn cũng như tiết dạy thể nghiệm và báo cáo rất mong được sự đóng góp 
của các đồng chí để chuyên đề được hoàn thiện, hiệu quả, ý nghĩa. 
43 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bộ GD-ĐT (2018). Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn. 
2. PGS-PTS Lê Xuân Thại, Tiếng Việt trong trường học – NXB Đại học quốc gia 
Hà Nội 1999 
3. PGS Trương Dĩnh, Phát triển ngôn ngữ cho học sinh phổ thông – NXB Đà 
Nẵng 1999. 
4. Sách giáo khoa Ngữ Văn 11 tập 1,2 ( 2012) , nxb Giáo dục. 
5. Sách giáo viên Ngữ Văn 11 tập 1, 2 ( 2012) , nxb Giáo dục. 
6. Tạp chí Giáo dục, Số 437 (Kì 1 - 9/2018), tr 28-32. 
7. Nguyễn Lăng Bình, Đỗ Hương Trà, Nguyễn Phương Hồng, Cao Thị Thặng 
(2010), Dạy và học tích cực, một số phương pháp và kĩ thuật dạy học, NXB ĐHSP, 
Hà Nội. 
thong.pdf (Bernd Meier- Nguyễn Văn Cường (2010), Một số vấn đề chung về đổi 
mới phương pháp dạy học ở trườg THPT, dự án phát triển giáo dục trung học phổ 
thông). 
8. Sách Giáo khoa Ngữ Văn lớp 11 chương trình chuẩn 
9. Sách dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Ngữ Văn 11,NXB ĐHSP,Hà 
Nội. 
10. Tài liệu tập huấn: Dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định 
hướng phát triển năng lực học sinh môn Ngữ văn cấp THPT (vụ giáo dục trung 
học, Hà Nội -2014). 
11. Tài liệu tập huấn: Xây dựng các chuyên đề dạy học và kiểm tra đánh giá 
(2015) 
12. Một số phương pháp kĩ thuật dạy học tích cực (www. sch.vn) 
13. Đặc trưng của dạy học tích cực (www.giaoduc .edu.vn) 
44 
PHỤ LỤC 
Phụ lục 1: Phiếu dự giờ 
45 
Phụ lục 2: Phiếu hỏi 
Phụ lục 3: Đề kiểm tra 
Bài kiểm tra mức độ nhận thức của học sinh trong tiết học truyện ngắn 
Chí Phèo (45 phút): 
Đề bài 
Đọc văn bản “Chí Phèo” – Nam Cao và thực hiện các yêu cầu nêu ở 
dưới: 
“Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi. Có hề 
gì? Trời có của riêng nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng chẳng sao: đời là tất cả 
nhưng chẳng là ai. Tức mình, hắn chửi ngay tất cả làng Vũ Đại. Nhưng cả làng Vũ 
Đại ai cũng nhủ: “chắc nó trừ mình ra!”. Không ai lên tiếng cả. Tức thật! Ờ! Thế 
này thì tức thật! Tức chết đi được mất! Đã thế, hắn phải chửi cha đứa nào không 
chửi nhau với hắn. Nhưng cũng không ai ra điều. Mẹ kiếp! Thế có phí rượu không? 
Thế thì có khổ hắn không? Không biết đứa chết mẹ nào lại đẻ ra thân hắn cho hắn 
khổ đến nông nỗi này? A ha! Phải đấy, hắn cứ thế mà chửi, hắn cứ chửi đứa chết 
mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo. Nhưng mà biết đứa chết mẹ nào 
đã đẻ ra Chí Phèo? Có trời mà biết! Hắn không biết, cả làng Vũ Đại cũng không ai 
biết”(Trích “Chí Phèo” – Nam Cao) 
46 
Câu 1. Đoạn văn trên sử dụng phương thức biểu đạt nào là chính? 
Câu 2. Văn bản trên nói về điều gì? 
Câu 3. Tác giả đã sử dụng những kiểu câu nào? 
Câu 4. Trong văn bản trên, Chí Phèo đã chửi những ai? Tiếng chửi của Chí 
có ý nghĩa gì? 
Câu 5. Nêu 2 thành phần nghĩa trong câu sau:hắn cứ thế mà chửi, hắn cứ 
chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo 
Câu 6. Từ văn bản trên, em hãy chứng minh từ tiếng việt không biến đổi 
hình thái. 
Gợi ý đáp án 
Câu 1: Đoạn văn trên sử dụng phương thức biểu đạt chính là: Phương thức 
tự sự. 
Câu 2: Văn bản trên nói về tiếng chửi của Chí Phèo, một thằng say rượu. 
Câu 3: Tác giả đã sử dụng những kiểu câu khác nhau: Câu trần thuật (câu kể, 
câu miêu tả), câu hỏi (câu nghi vấn), câu cảm thán. 
Câu 4: Trong văn bản trên, Chí Phèo đã chửi trời, chửi đời, chửi cả làng Vũ 
Đại, chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn, chửi đứa chết mẹ nào đã đẻ ra 
thân hắn. 
- Tiếng chửi của Chí Phèo đã tạo ra một màn ra mắt độc đáo cho nhân vật, gợi sự 
chú ý đặc biệt của người đọc về nhân vật. Tiếng chửi ấy vừa gợi ra một con người 
tha hóa đến độ lại vừa hé lộ bi kịch lớn nhất trong cuộc đời nhân vật này. Chí 
dường như đã bị đẩy ra khỏi xã hội loài người. Không ai thèm quan tâm, không ai 
thèm ra điều. Chí khao khát được giao hòa với đồng loại, dù là bằng cách tồi tệ 
nhất là mong được ai đó chửi vào mặt mình, nhưng cũng không được. 
Câu 5: Hai thành phần nghĩa trong câu: hắn cứ thế mà chửi, hắn cứ chửi 
đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo là: 
-Nghĩa sự việc: nói về hành động của Chí :hắn cứ thế mà chửi, hắn cứ chửi đứa 
chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo 
-Nghĩa tình thái: thể hiện thái độ của Nam Cao khi miêu tả nhân vật: bề ngoài thì 
dửng dưng lạnh lùng nhưng trong sâu thẳm là sự cảm thông thương xót 
Câu 6: Từ hắn được lặp lại nhiều lần, giữ nhiều chức vụ khác nhau nhưng 
không thay đổi về âm đọc và chữ viết. 
47 
Phụ lục 4: Bài kiểm tra của HS 
Bài kiểm tra số 1 
48 
49 
50 
Bài kiểm tra số 2 
51 
52 
Bài kiểm tra số 3 
53 
Phụ lục 5: Hình ảnh Giáo viên tổ chức trò chơi và Học sinh thực hiện trò chơi 
Hình ảnh giáo viên tổ chức trò chơi ô chữ khi dạy bài Chí Phèo 
54 
Hình ảnh giáo viên tổ chức trò chơi đuổi hình bắt chữ khi dạy 
bài Thực hành thành ngữ và điển cố 
55 
Hình ảnh giáo viên tổ chức trò chơi lật hình khi dạy 
bài Tràng Giang 
56 
Hình ảnh HS thực hiện trò chơi sắm vai dẫn chương 
trình đưa tin khi học bài Phong cách ngôn ngữ báo chí 
57 
Hình ảnh HS thực hiện trò chơi sắm vai khi học 
bài Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn 
Hình ảnh HS thực hiện trò chơi sắm vai giả định 
làm nhà văn Nam Cao khi học bài Chí Phèo 
58 
Hình ảnh HS thực hiện trò chơi điền bảng 
( Phiếu học tập) khi học Đây Thôn Vĩ Dạ 
59