SKKN Phát triển năng lực viết Báo cáo nghiên cứu một vấn đề cho học sinh Lớp 10 qua dạy học viết – Bài 4 “Sức sống của Sử thi”

là “Con mắt Bạch Đằng - con mắt Đống Đa”. Với cái nhìn sử thi, các tác giả đã tập trung khám phá, thể hiện hình tượng Tổ quốc Việt Nam trong chiều sâu văn hóa suy tưởng và hình tượng Tổ quốc hào hùng trong chiến tranh.
Thật vậy, kế thừa những quan niệm về Tổ quốc của ông cha ta, những nhà thơ thời kháng chiến đã có cái nhìn mới mẻ về Tổ quốc trong chiều sâu văn hóa, lịch sử. Như trong bài thơ ”Đất nước” - Nguyễn Khoa Điềm. Nguyễn Khoa Điềm đã có những cảm nhận mới mẻ về Đất Nước từ chiều sâu văn hóa, lịch sử. Đất Nước là của Nhân Dân, chính nhân dân là người hóa thân làm nên sông núi, chính những con người bình dị, vô danh ấy đã làm nên Đất Nước.
Tiếp đó là hình tượng Tổ quốc hào hùng trong chiến tranh. Điển hình là tác phẩm “Đất nước” - Nguyễn Đình Thi. Tâm hồn văn chương ấy đã ghi lại một cách sâu sắc hình ảnh Đất Nước từ những năm tháng đau thương đến khi vùng dậy đấu tranh với khí thế hào hùng mãnh liệt, rung trời chuyển đất, quét sạch lũ giặc cướp nước :
“Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều”
“Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa”.
d. Hình tượng sử thi mang tính nghệ thuật sâu sắc
Hình tượng được khắc họa trong những tác phẩm văn học giai đoạn 1945 - 1975 là những con người đại diện cho tinh hoa và khí phách, phẩm chất và ý chí của toàn dân tộc. Đó là những con người có khả năng đáp ứng được những đòi hỏi của dân tộc và thời đại, nhân danh cộng đồng mà chiến đấu vì sự sống còn của Tổ quốc. Họ là những con người mang tầm vóc đất nước, dân tộc, mang chiều sâu lịch sử, tiêu biểu cho sức sống bất diệt, hào hùng của dân tộc ta, nhân dân ta, tiêu biểu cho tư tưởng, lẽ sống và tình cảm lớn của thời đại. Họ luôn sống với các sự kiện lớn lao của đất nước. Họ được cảm nhận và miêu tả không phải như vị anh hùng cá nhân thuở nào, cũng không phải là cá nhân mang nội dung khái quát thông thường bằng nghệ thuật điển hình hóa mà đó là những hình tượng nhân vật được xây dựng như một tấm gương sáng chói về đạo lý của cộng đồng.
3. Kết luận
Có thể nói chất sử thi trong văn học Việt Nam giai đoạn 1945 -1975 đóng vai trò quan trọng trong bước tiến của nền văn chương Việt. Nó như “ngọn hải đăng” chỉ đường, dẫn lối cho “những con đò văn học” của những “người lái đò” trên mặt biển tràn ngập ngôn từ, con chữ.
4. Tài liệu tham khảo
1.Trang trích dẫn văn chương Nhóm văn chương trẻ.
2. Web:
3. Sách giáo khoa Ngữ Văn 10 tập _ Nhà XBGD Việt Nam.
Phần III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Đề tài đã tổng hợp và phân tích các nội dung lí luận liên quan đến việc dạy học phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề cho HS. Từ đó thấy được sự cần thiết phải phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu cho các em. Việc tìm ra các giải pháp góp phần phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề giúp cho học sinh được cung cấp một cách bài bản quy trình viết báo cáo. Từ đó tạo động lực để các em đi sâu nghiên cứu các vấn đề quan trọng của đời sống, văn hóa, văn học, khoa học và xã hội.
Qua đánh giá trước, trong và sau khi thực hiệ n các giải pháp phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua tiết học Viết - Bài 4 “Sức sống của Sử thi” có thể thấy được sự chuyển biến tích cực của giáo viên trong việc quan tâm và lựa chọn các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học gắn với việc phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu. Học sinh tích cực, chủ động, hứng thú trong quá trình học tập, tiếp cận, nghiên cứu, lựa chọn cách thức trình bày một bản báo cáo nghiên cứu vừa đảm bảo tính khoa học, thuyết phục, hấp dẫn. Điều này không chỉ tạo ra một môi trường học tập với các phương pháp và hình thức học tập đa dạng, phong phú, giàu tính vận dụng, sáng tạo, tạo nên sức hấp dẫn cho giờ dạy học văn. Hơn nữa, nó còn tạo cơ hội để học sinh đi sâu tìm hiểu một kiểu văn bản khá mới mẻ đối với HS lớp 10. Từ đó các em nhận diện được năng lực của bản thân, tạo hứng thú, động lực cho hoạt động học tập và nghiên cứu.
Đề tài đã nghiên cứu, khảo sát thực trạng, những thuận lợi và khó khăn của hoạt động dạy và học viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề, từ đó đề xuất những giải pháp đảm bảo tính khả thi, khoa học, phù hợp với đối tượng thực hiện. Đề tài đã được tiến hành thực nghiệm tại trường THPT Diễn Châu 3, ở huyện Diễn Châu trong năm học 2022 - 2023. Quá trình thực nghiệm đã chứng tỏ tính hiệu quả của các giải pháp đã đề ra.
Tuy nhiên, dạy học theo hướng phát triển năng lực mới chỉ bắt đầu, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức của người dạy. Đặc biệt những kiểu bài học mới như viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề khá xa lạ với đối tượng học sinh. Hơn nữa HS lớp 10 hiện nay như đã nêu ở trên là “bản thiếu” của chương trình GDPT 2018. Từ những khó khăn trên, chúng tôi sẽ tiếp tục kiên trì thực hiện các giải pháp. Vận dụng linh hoạt, sáng tạo các kĩ thuật và PPDH nhằm phát huy năng lực và phẩm chất của người học.
Đề tài được nghiên cứu và thực hiện một cách khách quan, khoa học, sử dụng số liệu chính xác, đã được khảo sát, có cơ sở lí luận và thực tiễn đầy đủ, rõ ràng, phù hợp với thực tiễn của địa phương và nhà trường. Đề tài được trình bày có tính hệ thống, theo quy định về viết sáng kiến kinh nghiệm, lập luận rõ ràng, chặt chẽ, lôgic.
3.2 Kiến nghị
Đối với giáo viên : Cần thấy được vai trò của năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề trong học tập và trong đời sống. Thấy được tầm quan trọng của chương trình dạy học phát triển năng lực trong môn Ngữ văn để lựa chọn các hình thức, PPDH phù hợp. Chương trình Ngữ văn 10 đòi hỏi sự nhiệt tâm của GV trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục là hình thành phẩm chất, năng lực của người học. Vì vậy trong việc thiết kế bài dạy cân hương đên phát huy năng lực, sơ' trương cua học sinh. Cần tích hợp kiến thức liên môn giúp mở rộng sự hiểu biết của học sinh về các dạng văn bản và đối tượng nghiên cứu.
Bản thân mỗi giáo viên cũng là một người tiên phong trong việc nghiên cứu các vấn đề của đời sống khoa học, xã hội; tham gia hướng dẫn học sinh nghiên cứu KHKT, viết báo cáo thực nghiệm sư phạm,... để nâng cao hiểu biết, quy trình, cách viết báo cáo nghiên cứu chuẩn xác, hấp dẫn.
Đối với học sinh: Phải thấy được vai trò của việc viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề trong học tập và đời sống. Báo cáo nghiên cứu một vấn đề là hình thức học tập chuyên sâu giúp học sinh phát triển tư duy khoa học, mở rộng vốn hiểu biết sâu sắc về các lĩnh vực, hình thành các quan điểm nhìn nhận đánh giá các vấn đề quan trọng của đời sống, hình thành thái độ nghiêm túc trong quá trình lao động, sáng tạo. Từ đó tiếp tục phát huy niềm say mê nghiên cứu để phát hiện những điều có giá trị, ý nghĩa đối với bản thân và cộng đồng.
Đối với tổ chuyên môn và các cấp quản lý: Tổ chuyên môn nên đầu tư thời gian cho việc thảo luận va rnt kinh nghiêm các cách dạy học phát triển năng lực găn liên vơ'i đặc trưng thể loại, với chương trình môn học. Xây dựng kế hoạch chuyên đề giảng dạy những bài học mới, khó trong chương trình GDPT 2018.
Nhà trường tạo điều kiện về thời gian và kinh phí để các giáo viên tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt chuyên môn liên trường, liên cụm. Lên kế hoạch tổ chức mời chuyên viên, các giáo viên có kinh nghiệm trao đổi về chương trình mới.
Các ban ngành giáo dục cần quan tâm nhiều hơn nữa đến bộ môn Văn, tiếp tục có những đợt tập huấn, chuyên đề vê đổi mới PPDH, dạy học theo định hướng phát triển năng lực mà Bộ đã đưa ra. Cân tiêp tuc thay đô i hình thưc kiêm tra danh gia theo năng lực.
Sáng kiến này chỉ là một số kinh nghiệm về hoạt động dạy học viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua Bài 4 - “Sức sống của Sử thi” ở trường THPT Diễn Châu 3 nên không tránh khỏi khiếm khuyết và hạn chế. Mong các thầy cô giáo và Ban giám khảo góp ý để đề tài hoàn thiện hơn. 
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Diễn Châu, ngày 20 tháng 3 năm 2023
Tài liệu tham khảo
1. SGK, SGV Ngữ văn 10, tập 1, 2022. NXB Giáo dục Việt Nam ( Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống).
2. SGK, SGV Ngữ văn 10, tập 1, 2022. NXB Đại học Huế ( Bộ Cánh diều).
3. Nguyễn Chí Hòa - Hoàng Thị Hiền Lương - Nguyễn Kim Toại, 2022, Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 10 ( Bộ kết nối tri thức với cuộc sống). NXB - ĐHQG Hà Nội.
4. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên, thực hiện chương trình, sách giáo khoa lớp 10 môn Ngữ văn.
5. Tài liệu tập huấn chuyên đề “Dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh” của Sở Giáo dục Nghệ An, tháng 9 - 2015
PHỤ LỤC 1
BỘ CÂU HỎI KHẢO SÁT THỰC TRẠNG
1. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG VỀ NĂNG LỰC VIẾT BÁO CÁO NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ CỦA HỌC SINH
1. Em là học sinh thuộc ban nào: KHXH, KHTN
2. Ở chương trình THCS em đã nghe và viết một báo cáo nghiên cứu chưa?
3. Em có đầy đủ kiến thức và năng lực để viết một báo cáo nghiên cứu không?
4. Hãy xác định cấu trúc đúng của một bản báo cáo khoa học?
5. Hãy sắp xếp trình tự viết một bản báo cáo nghiên cứu
6. Em gặp phải những khó khăn nào khi viết báo cáo nghiên cứu
7. Theo em điều gì là khó nhất khi viết báo cáo nghiên cứu
8. Các môn học khác giúp em như thế nào trong quá trình viết nghiên cứu báo cáo Phom khảo sát qua đường Link:
2. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG DẠY VIẾT BÁO CÁO NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ CỦA GIÁO VIÊN
1. Thầy / cô đánh giá như thế nào về việc cần thiết dạy học phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề cho HS?
2. Thầy / cô đánh giá mức độ tự tin khi thiết kế bài bài dạy Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề cho HS qua bài 4 "Sức sống của Sử thi”?
3. Thầy / cô đánh giá mức độ tự tin về việc hiểu biết về đặc điểm, cấu trúc, những yêu cầu về một bản báo cáo nghiên cứu một vấn đề?
4. Khi dạy Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề cho HS qua bài 4 "Sức sống của Sử thi" thầy/ cô gặp những khó khăn nào?
BỘ CÂU HỎI KHẢO SÁT THỰC NGHIỆM
1. KHẢO SÁT KẾT QUẢ SAU KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP DẠY HỌC PHÁT TRIỂN NĂNG Lực VIẾT BÁO CÁO NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ ĐỐI VỚI HS
1. Em là học sinh thuộc ban nào: KHXH, KHTN
2. Em đã tự tin để viết một báo cáo nghiên cứu chưa?
3. Hãy xác định cấu trúc đúng của một bản báo cáo khoa học?
4. Hãy sắp xếp trình tự viết một bản báo cáo nghiên cứu
5. Em còn gặp khó khăn nào khi viết báo cáo nghiên cứu
6. Giáo viên, bạn bè, bản thân đánh giá như thế nào về sự tiến bộ của em trong việc viết báo cáo.
7. Hãy chia sẻ nhưng kinh nghiệm của bản thân để viết một báo cáo nghiên cứu đạt hiệu quả.
2. KHẢO SÁT SỰ CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NANG lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề CHO HỌC SINH LỚP 10 QUA DẠY HỌC VIẾT - BÀI 4 "SỨC Sống của SỬ THI"
1. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức tìm hiểu kiểu bài có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
2. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức tìm hiểu qua tài liệu tham khảo có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
3. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức thực hành viết có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
4. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức kiểm tra đánh giá có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
5. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức tìm hiểu kiểu bài có thực sự khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
6. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức tìm hiểu qua tài liệu tham khảo có thực sự khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
7. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức thực hành viết có thực sự khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
8. Hãy cho biết: Giải pháp Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức kiểm tra đánh giá có thực sự khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay không?
PHỤ LỤC 2
MỘT SỐ SẢN PHẨM MINH CHỨNG HOẠT ĐỘNG VIẾT, ĐÁNH GIÁ, CHỈNH SỬA BẢN BÁO CÁO NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ
MỤC LỤC
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ.1
1.1. Lý do chọn đề tài...1
1.2. Mục đích nghiên cứu.2 
1. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .2 
1.3.1. Khách thể nghiên cứu ....2 
1.3.2. Đối tượng nghiên cứu 2
 1.4. Giả thuyết khoa học .....2 
1.5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu..2 
1.5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu..2 
1.5.2. Phạm vi nghiên cứu 2
1.6. Phương pháp nghiên cứu ...3
1.7. Những luận điểm cần bảo vệ của đề tài.3 
1.8. Đóng góp mới của đề tài3 
Phần II. NỘI DUNG 4
2.1. Cơ sở của đề tài..4 
2.1.1. Cơ sở lý luận ..4 
2.1.1.1. Năng lực và dạy học phát triển năng lực.4 
2.1.1.1.1. Khái niệm ....4 
2.1.1.1.2. Nhưng ưu điểm của việc dạy học phát triển năng lực..4 
2.1.1.1.3. Đặc điểm của phương pháp dạy học phát triển năng lực.5 
2.1.1.1.4. Ý nghĩa của việc dạy học phát triển năng lực..5 
2.1.1.2. Những yêu cầu cần đạt về năng lực của chương trình GDPT 2018....5 
2.1.1.3. Báo cáo nghiên cứu: khái niệm, đặc điểm, cấu trúc....6 
2.1.2. Cơ sở thực tiễn ..7 
2.2. Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề cho học sinh lớp 10 qua dạy 
học viết – Bài 4 “Sức sống của Sử thi”...9 
2.2.1. Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức tìm 
hiểu kiểu bài và qua bài viết tham khảo...9 
2.2.1.1. Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức tìm hiểu kiểu bài9 
2.2.1.2. Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động tổ chức tìm 
hiểu bài viết tham khảo..10 
2.2.2. Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động thực hành 
viết..11 
2.2.3. Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động kiểm tra đánh 
giá, chỉnh sửa bài viết 14 
2.2.3.1 Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động kiểm tra đánh 
giá....14 
2.2.3.2. Phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề qua hoạt động chỉnh sửa bài 
viết ......14 
2.2.4. Kế hoạch bài dạy minh họa ..15 
2.3. Kết quả phát triển năng lực viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề cho học sinh lớp 10 
qua dạy học viết – Bài 4 “Sức sống của Sử thi”.....24 
Phần III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 35 
3.1. Kết luận ...35 
3.2. Kiến nghị .36 
Tài liệu tham khảo ..37 
 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN
Viết tắt
Nội dung
GDPT
Giáo dục phổ thông
NXB
Nhà xuất bản
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
THPT
Trung học phổ thông
SGK
Sách giáo khoa
KTĐG
Kiểm tra đánh giá
KHKT
Khoa học kĩ thuật

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
LĨNH VỰC: NGỮ VĂN
Đề tài:
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VIẾT BÁO CÁO NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH LỚP 10 QUA DẠY HỌC VIẾT – BÀI 4 “ SỨC SỐNG CỦA SỬ THI”.
Người thực hiện:
1. CAO THỊ HUYỀN LAM
Trường THPT Diễn Châu 3 - Nghệ An
Điện thoại: 0392784178
Email:
2. PHAN THỊ HỒNG
Trường THPT Diễn Châu 3 - Nghệ An
Điện thoại: 0968142686
Email:
	3. NGUYỄN THỊ LAN PHƯƠNG
Trường THPT Diễn Châu 3 - Nghệ An
Điện thoại: 0915223637
Email:
Năm học: 2022-2023