SKKN Vận dụng lí thuyết kiến tạo vào dạy học chủ đề Sử thi anh hùng tại Trường THPT Lạng Giang số 1

i dung công việc: (Ghi rõ tên chủ đề thảo luận hoặc nội dung thực hành)
..............................................................................................................................
3. Bảng phân công cụ thể:
STT
Họ và tên
Công việc được giao
Thời hạn
 hoàn thành
Ghi chú
1




2




3




4




5




6





PHỤ LỤC I.3: 	CÁC BẢN TIÊU CHÍ
Tiêu chí đánh giá làm việc nhóm

4
3
2
1
Sự đóng góp 
Tôi luôn đóng góp tích cực vào nhóm bằng cách tham gia thảo luận. Tôi chấp nhận và thực thi tất cả những công việc được yêu cầu. Tôi giúp nhóm đưa ra mục tiêu và hướng dẫn nhóm đạt mục tiêu. 
Tôi đóng góp cho nhóm bằng cách tham gia thảo luận, hoàn thành những công việc được phân công, và giúp nhóm đưa ra và đạt được mục tiêu.
Thỉnh thoảng tôi cần sự khuyến khích để hòan thành các công việc được phân công. Tôi cần trợ giúp trong việc đưa ra và đạt được các mục tiêu của chúng tôi. 
Tôi quyết định không tham gia. Tôi không hòan thành các công việc được giao, tôi ngăn cản việc đưa ra mục tiêu, và tôi cản trở nhóm đạt được mục tiêu. 
Sự hợp tác 
Tôi chia sẻ nhiều ý kiến và đóng góp thông tin thích hợp cho đề tài, và tôi khuyến khích những thành viên khác chia sẻ ý kiến của họ.
Tôi chia sẻ ý kiến của mình khi được khuyến khích, và tôi cho phép tất cả các thành viên chia sẻ. 
Thỉnh thoảng tôi chia sẻ ý kiến khi được khuyến khích, và tôi cho phép hầu hết các thành viên khác trong nhóm chia sẻ. 
Tôi không thích chia sẻ ý kiến của mình, vì thế tôi không đóng góp vào các cuộc thảo luận nhóm. Tôi thường ngắt lời các bạn khác khi họ đang chia sẻ. 
Nghe tích cực trong nhóm 
Tôi giữ cân bằng giữa nghe và nói. 
Tôi luôn quan tâm đến cảm giác và ý kiến của các bạn khác. 
Tôi có thể lắng nghe các bạn khác. 
Tôi biểu lộ sự thông cảm với cảm giác và ý kiến của các bạn khác. 
Thỉnh thoảng, tôi lắng nghe các bạn khác.
Thỉnh thoảng, tôi có nghĩ đến cảm giác và ý kiến của các bạn khác. 
Tôi không lắng nghe các bạn khác. 
Thỉnh thoảng tôi không quan tâm đến cảm giác và ý kiến của các bạn khác. 

Siêu nhận thức 
Tôi yêu cầu nhóm suy nghĩ xem chúng tôi đang làm việc với nhau tốt ở mức nào. 
Tôi giúp nhóm làm việc với nhau tốt hơn. 
Tôi suy nghĩ đến việc chúng tôi đang làm việc với nhau tốt ở mức nào. 
Tôi tham gia vào những thay đổi cần thiết để giúp nhóm làm việc với nhau tốt hơn. 
Thỉnh thoảng tôi giúp nhóm làm việc với nhau. 
Tôi cố không làm cản trở những nổ lực của cả nhóm. 
Tôi ngăn cản các thành viên trong nhóm nghĩ đến việc chúng tôi đang làm việc với nhau tốt ở mức nào. 
Thỉnh thoảng tôi ngăn cản chúng tôi bàn về công việc. 

Tiêu chí về bài đánh giá PowerPoint

Tốt
Khá
TB
Yếu
Nội dung
- Powerpoint có hình ảnh, bảng số liệu, biểu đồ minh họa rất tốt cho bài báo cáo tham luân
- Nội dung minh họa sâu sắc, có chọn lọc kĩ càng 
- Ngắn gọn, súc tích, đủ ý.

- Powerpoint có hình ảnh, bảng số liệu, biểu đồ minh họa tốt cho bài báo cáo tham luân
- Nội dung minh họa có chọn lọc kĩ 
- Ngắn gọn, súc tích, đủ ý.

- Powerpoint có hình ảnh, bảng số liệu, biểu đồ minh họa cho bài báo cáo tham luận
- Nội dung minh họa chưa được chọn lọc kĩ 
- Còn dài dòng, nhiều chữ.
- Powerpoint không có hình ảnh, bảng số liệu, biểu đồ minh họa cho bài báo cáo tham luân
- Nội dung minh họa không được chọn lọc kĩ. 
- Còn dài dòng, nhiều chữ.
Trình bày
Có thẩm mỹ, rất khoa học, lo gic

Có thẩm mỹ, khá khoa học và logic

Chưa đẹp, chưa lo gic lắm

Không đẹp, thiếu khoa học và ko logic
Hoàn thành
PPT được hoàn thành đúng hoặc trước thời hạn. 
PPT được hoàn thành đúng thời hạn.
PPT được hoàn thành trễ thời hạn 1 ngày.
PPT được hoàn thành quá trễ so với thời hạn (sau 3 ngày). 
Tham gia 
Hầu hết các thành viên trong nhóm tham gia một cách bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau. Các thành viên hỗ trợ lẫn nhau trong lĩnh vực còn yếu và tận dụng điểm mạnh. 
Tất cả các thành viên trong nhóm tham gia một cách bình đẳng. Khi có các vấn đề nảy sinh, nhóm có cố gắng hợp lý để giải quyết vấn đề trong nhóm. 
Công việc không được phân chia đồng đều. Các vấn đề bị bỏ qua, hoặc làm trầm trọng hoá bởi phản ứng của các thành viên trong nhóm.

Nhóm không hoạt động và ít hoặc chẳng có cố gắng nào để giải quyết các vấn đề. 
PHỤ LỤC I.4: 
TỔNG KẾT – RÚT KINH NGHIỆM
CÁC BIỆN PHÁP CẢI TIẾN
 GHI CHÉP ĐÁNH GIÁ CẢI TIẾN
Ngày
Lớp
Ưu điểm
Hạn chế
Giải pháp cải tiến


PHỤ LỤC II: CÁC NHIỆM VỤ TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
NHÓM NGHIÊN CỨU VĂN HỌC
VẤN ĐỀ TÌM HIỂU: ĐỊNH NGHĨA VỀ SỬ THI ANH HÙNG
NHÓM TRƯỞNG: .
Bài 1: HS tiến hành thực hiện sơ đồ tư duy về Sử thi và Sử thi anh hùng
- Định nghĩa: Sử thi là gì? Nội dung của sử thi, sử thi anh hùng? Cách phân loại sử thi?
- Tính chất của sử thi: nội dung, hình tượng, nghệ thuật.
- Diễn xướng sử thi: Sử thi còn là một loại hình nghệ thuật dân gian, bao gồm cả nghệ thuật ngôn từ, ca hát, nhảy múa.., nó ít nhiều mang tính chất của nghệ thuật sân khấu trình diễn.
Bài 2: Điền vào bảng sau:
Phương diện
Đăm Săn
Uy-lít-xơ
Xuất thân (nguồn gốc)


Tính cách


Hành động


Nguyên nhân của hành động


Ngôn ngữ đối thoại


Ý nghĩa của ngôn ngữ


Vai trò với gia đình


Vai trò với cộng đồng



Bài 3: Từ việc tìm hiểu các ngữ liệu trong tác phẩm, hãy rút ra nhận xét:
- Thể loại sử thi có ý nghĩa gì trong các mặt đời sống cộng động?
- Người anh hùng sử thi sẽ tác động như thế nào đến cộng đồng, và ngược lại?
- Nếu em là người anh hùng sử thi, em có cư xử như vậy không? Đặt trong hoàn cảnh hiện nay, chúng ta có thể rút ra bài học gì từ những người anh hùng cổ đại?
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
NHÓM NGHIÊN CỨU VĂN HỌC
VẤN ĐỀ TÌM HIỂU: CÁC TUYẾN NHÂN VẬT TRONG SỬ THI ANH HÙNG
NHÓM TRƯỞNG: .
Bài 1: Thực hiện bảng hệ thống sau:
Phương diện
Hơ Nhị 
Pê-nê-lôp
Xuất thân (nguồn gốc)


 Tính cách


Hành động


Nguyên nhân của hành động


Ngôn ngữ đối thoại


Ý nghĩa của ngôn ngữ


Vai trò với gia đình


Vai trò với cộng đồng



Từ bảng thống kê: Rút ra những đánh giá về vấn đề sau:
- Trong tác phẩm sử thi, những người vợ (tuyến nhân vật phụ) có vai trò như thế nào?
- Qua đó, rút ra đăc điểm gì về xã hội thời cổ đại về quan niệm người phụ nữ trong từng quốc gia?
- Ở mỗi sử thi, vai trò của người vợ thay đổi như thế nào? Ở sử thi nào người phụ nữ thể hiện được vẻ đẹp sâu sắc nhất? Qua đó em hiểu thế nào về tính chất cộng đồng của sử thi?
Bài 2: Ở bất cứ tác phẩm sử thi nào, người anh hùng cũng được trợ giúp bởi nhiều thế lực, nhiều kiểu người, liệt kê các chi tiết đó trong tác phẩm:
Văn bản
Nhân vật trợ giúp
Kết quả
Ý nghĩa
Chiến thắng
Mtao Mxây
Gợi ý: Nhân vật ông Trời


Uy-lít-xở trở về
Gợi ý: Tê- lê-mác, vú nuôi


- Sự trợ giúp sử thi có vai trò như thế nào với mỗi tác phẩm? 
- Thể hiện niềm tin như thế nào vào người anh hùng? Đây có phải là nhân tố quyết định sự chiến thắng của người anh hùng không? Nếu không có những thế lực đó, liệu họ có thể giành phần thắng?
- Chúng ta hiểu gì về thái độ của nhân dân qua những sự trợ giúp đó?
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
NHÓM NGHIÊN CỨU VĂN HỌC
VẤN ĐỀ TÌM HIỂU: NGÔN NGỮ VÀ NGHỆ THUẬT SỬ THI
NHÓM TRƯỞNG: .
Bài 1: Đọc những câu văn miêu tả Đăm Săn sau đây và thực hiện các yêu cầu ở dưới:
	 “Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”; “Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc”; “Khi chàng múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung”; “đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch ăn hoa tre”; “Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy, chàng nằm sấp thì gãy rầm sàn, chàng nằm ngửa thì gãy xà dọc”
	(Trích Đăm Săn- sử thi Tây Nguyên)	
Câu hỏi:
Đoạn trích trên được viết theo phương thức biểu đạt nào?
Tác dụng của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản
Tại sao nói vẻ đẹp của Đăm Săn mang hướng lí tưởng hóa?
Em có nhận xét gì về kết cấu đối xứng được sử dụng nhiều trong sử thi?
Bài 2: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu nêu dưới
	“Chàng mở tiệc ăn uống linh đìnhVì vậy, danh vang đến thần, tiếng lừng khắp núi, đông tây đâu đâu cũng nghe danh tiếng Đăm Săn” 
 (Cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng, Sử thi Đăm Săn)
Văn bản được viết theo phương thức biểu đạt nào?
Biện pháp nghệ thuật sử thi được sử dụng trong văn bản có tác dụng gì? 
Tại sao nói: kết hợp sử dụng ngôn ngữ đối thoại giữa các nhân vật và ngôn ngữ kể chuyện là ưu thế của sử thi so với các thể loại tự sự dân gian khác?
Nhận xét về ý nghĩa của tính trì hoãn sử thi – những điệp khúc thường gặp trong tác phẩm? Gợi ý: Tạo thuận lợi cho việc diễn xướng và dễ tạo một khung cảnh bề bộn, trùng điệp, hoành tráng rất cần thiết trong các sử thi anh hùng. 
Bài 3: Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
	Dịu hiền thay mặt đất khi nó hiện lên trước mắt những người đi biển bị Pô-dê-i-đông đánh tan thuyền trong sóng cả gió to, họ bơi, nhưng rất ít người thoát khỏi biển khơi trắng xóa mà được vào bờ ; mình đầy bọt nước, những người sống sót mừng rỡ bước lên đất liền mong đợi; Pê-nê-lốp cũng vậy, được gặp lại chồng, nàng sung sướng xiết bao, nàng nhìn chàng không chán mắt và hai cánh tay trắng muốt của nàng cứ ôm lấy cổ chồng không nỡ buông rời. 
(Trích Uy-lít-xơ trở về)
Câu 1: Đoạn trích trên nói về nội dung gì?
Câu 2: Văn bản sử dụng những biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của các biện pháp tu từ.
Câu 3: Cấu tạo cú pháp của văn bản trên có gì đặc biệt? Nhận xét về cú pháp?
Câu 4: Từ đoạn trích, anh/ chị hãy viết một đoạn văn ngắn từ 5 đến 7 dòng trình bày suy nghĩ của mình về quan niệm: “Chính tình yêu, sự thuỷ chung sẽ giúp con người vượt qua khó khăn, gian khổ để đến với niềm vui và hạnh phúc”.
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4
NHÓM NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ
VẤN ĐỀ TÌM HIỂU: MỐI QUAN HỆ GIỮA LỊCH SỬ VÀ SỬ THI
NHÓM TRƯỞNG: .
Bài 1: Lập bảng thống kê về hoàn cảnh ra đời của sử thi:
Sử thi
Đăm Săn
Ô đi xê
Thời gian ra đời



Bối cảnh lịch sử


Ý nghĩa với sử thi



- Từ đó, nhận xét về những phương diện sau: 
1. Sử thi tái hiện lịch sử hình thành và phát triển của bộ tộc, bộ lạc như thế nào?
2. Những vấn đề trong sử thi có ý nghĩa như thế nào tới đời sống cộng đồng?
3. Trình độ tổ chức xã hội và tổ chức gia đình được tái hiện thông qua sử thi như thế nào?
Bài 2: So sánh hai sử thi nước ngoài để hiểu thêm về lịch sử các đất nước trên thế giới
Tiêu chí
Sử thi Ô – đi – xê
Sử thi Ramayana
Đất nước
Hy Lạp
Ấn Độ
Văn minh
Phương Tây
Phương Đông
Nội dung
Cuộc phiêu lưu trên biển của Uy – lít – xơ tiêu biểu cho quá trình người Hy Lạp vươn ra biển mở rộng giao lưu thương nghiệp
Hành trình trong rừng sâu của Rama tái hiện quá trình người Ấn Độ hướng tới những suy tư về tôn giáo, triết học, thấy được mối quan hệ giữa con người và vũ trụ
Đặc điểm
Mang màu sắc thực tiễn
Mang tính tôn giáo tâm linh
Giá trị
Gửi gắm khát vọng trí tuệ
Nhấn mạnh phẩm chất đạo đức

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5
NHÓM NGHIÊN CỨU LỊCH SỬ
VẤN ĐỀ TÌM HIỂU: MỐI QUAN HỆ GIỮA LỊCH SỬ VÀ SỬ THI
NHÓM TRƯỞNG: .
Bài 1: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu nêu dưới
Đăm Săn: - Ơ tất cả dân làng này, các ngươi có ai đi cùng vời ta không? Tù trưởng các ngươi đã chết, lúa các ngươi cấy đã mục. Ai chăn ngựa hãy đi bắt ngựa! Ai giữ voi hãy đi bắt voi! Ai giữ trâu hãy đi lùa trâu về!
Dân làng:  -Không đi sao được! Làng chúng tôi phía bắc đã mọc cỏ gấu, phía nam đã mọc cỏ hoang, người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa!
Đăm Săn: -Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ bằng này! Chúng ta đi về nào!
                                                                                  ( Trích Chiến thắng Mtao Mxây)
Văn bản trên có ý nghĩa gì?
Lời gọi của Đăm Săn có mục đích là gì? Chàng đứng ở vị trí nào để kêu gọi?
Tại sao dân làng lại trả lời: “Không đi sao được! Làng chúng tôi phía bắc đã mọc cỏ gấu, phía nam đã mọc cỏ hoang, người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa!”?
Qua đó, em nhận xét gì về ý nghĩa của chiến tranh với lịch sử hình thành bộ tộc?
Bài 2: Lập sơ đồ tư duy về mối quan hệ giữa lịch sử và cốt truyện của tác phẩm Ô-đi-xê:
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 6
NHÓM NGHIÊN CỨU VĂN HÓA
VẤN ĐỀ TÌM HIỂU: GIÁ TRỊ VĂN HÓA CỦA SỬ THI
NHÓM TRƯỞNG: .
Bài 1: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu nêu dưới
	Nghệ nhân hát kể sử thi được người Ê Đê coi trọng vì theo tín ngưỡng dân gian, đó là những người được thần linh ban cho khả năng độc đáo. Họ được coi là "báu vật sống" của dân tộc, là nghệ sỹ tổng hợp, là người sáng tạo tác phẩm, đạo diễn các tình huống, cũng là diễn viên tài năng, có thể diễn giọng nữ, giọng nam, giọng con quỷ, giọng thần tiên... đồng thời là người bình luận tính cách hay diễn biến câu chuyện... Họ chính là người tạo ra nhiều dị bản của sử thi Ê Đê, nên sử thi Ê Đê phát triển thành cả một  kho tàng khuyết danh, đúng nghĩa là những sáng tạo dân gian, giàu có và phong phú. Để bảo tồn hát kể sử thi Tây Nguyên nói chung, sử thi Ê Đê nói riêng, Bộ Văn hoá Thể Thao và Du lịch Việt Nam đã tiến hành đợt sưu tầm các điệu hát khan, hát kể sử thi lớn vào năm 2007 và tiến tới số hoá nguồn tài liệu vô giá này. Ngành văn hoá những nơi có đồng bào Êđê sinh sống cũng tiến hành thống kê, phân loại được 33 sử thi của dân tộc Ê Đê, đồng thời tích cực phục hồi các lễ hội, không gian diễn xướng để tạo môi trường cho hát khan, hát kể sử thi phát triển. Khi tiếng hát kể sử thi vang lên hàng ngày trong nhà dài của người Ê Đê, nó sẽ từng bước ăn sâu vào tâm trí cộng đồng người Ê Đê trẻ tuổi, tạo ra một lớp người nghe, người kể sử thi mới, để hát khan, hát kể và sử thi tồn tại mãi trong cộng đồng dân tộc Ê Đê./.
	 (Thư Hoa – www.vovworld.com.vn)
1.Xác định hình thức kể sử thi trong nền văn hóa Tây Nguyên?
2. Tác dụng của việc diễn sử thi, kể sử thi so với phương pháp văn bản thường thấy?
3. Theo anh(chị), cần làm gì để bảo tồn hình thức sinh hoạt văn hóa đẹp đẽ này?
Bài 2: Trình bày về hình thức diễn xướng sử thi Tây Nguyên.
Phương diện
Nội dung
Môi trường sinh hoạt

Thời gian

Nghệ nhân kể sử thi

Hoạt động của người kể

Hoạt động của người nghe

Ý nghĩa


PHIẾU HỌC TẬP SỐ 7
NHÓM NGHIÊN CỨU VĂN HÓA
VẤN ĐỀ TÌM HIỂU: ẢNH HƯỞNG CỦA SỬ THI ĐẾN CỘNG ĐỒNG
NHÓM TRƯỞNG: .
Bài 1: Trả lời câu hỏi thảo luận:
Sử thi có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của cộng đồng?
Người anh hùng thể hiện tiêu chuẩn thẩm mĩ chung của cộng đồng ra sao?
Tại sao nói trong văn học viết cũng chịu ảnh hưởng của sử thi? Lấy ví dụ những ảnh hưởng của sử thi với văn học viết?
Theo em, có nên lưu giữ vẻ đẹp của sử thi cổ đại với đời sống hiện đại hay không? Vì sao?
Bài 2: Thảo luận: Đặt em ở cương vị một nhà nghiên cứu văn hóa, em sẽ làm gì để giữ gìn và truyền bá những nét đẹp của sử thi đến đời sống cộng đồng?
PHỤ LỤC III: KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM CỦA HỌC SINH
Phụ lục III.1: Một số hình ảnh PowerPoint trình chiếu:
Slide 
1 - 2


Slide 
3 - 4


Slide 
5 – 6


Slide 
7 – 8


Slide
1 – 2


Slide 
3 – 4


Slide
5 - 6


Slide
7 - 8


Slide
9 - 10



Phụ lục III.2: Một số hình ảnh trưng bày sản phẩm:
Hình ảnh trưng bày sử thi Đăm Săn:
Hình ảnh trưng bày sử thi Ô-đi-xê:
Phụ lục III.3: Một số hình ảnh thảo luận và hội thảo của học sinh: